حذف قدرت بازدارندگی لبنان؛ با خلع سلاح حزب‌الله
کارشناس مسائل منطقه درباره تلاش آمریکا و اسرائیل برای خلع سلاح حزب‌الله لبنان و تبعات این اتفاقات برای امنیت این کشور گفت: ارتش لبنان به تنهایی نمی‌تواند بار تجاوزات اسرائیل را تحمل کند، بنابر این حذف سلاح حزب‌الله بدون جایگزین مؤثر، از بین بردن بازدارندگی لبنان است.
منصور براتی، تحلیلگر مسائل منطقه، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به تحولات جدید لبنان گفت: سیاست اسرائیل نسبت به لبنان طی دهه‌ها بدون تغییر اساسی باقی مانده و همچنان بر هدف اصلی کاهش توان و خلع سلاح گروه‌های مقاومت، به‌ویژه حزب‌الله، متمرکز است. این مسیر از نخستین اشغال جنوب لبنان توسط ارتش اسرائیل آغاز شده و تاکنون در اشکال مختلف دنبال شده است.
وی یادآور شد: تنش‌های فعلی بین تل‌آویو و بیروت، با محوریت حزب‌الله، صرفاً به دو دهه اخیر محدود نمی‌شود. اسرائیل پیش‌تر دو بار جنوب لبنان را به اشغال خود درآورده و در سال ۱۹۸۲ تا بیروت پیشروی کرده است؛ وقایعی که زمینه‌های اجتماعی و سیاسی مقاومت را شکل داد. جامعه شیعیان، به‌ویژه در جنوب لبنان، برای حفظ سرزمین و هویت خود اقدام به تشکیل ساختارهایی کرد که حزب‌الله مهم‌ترین نماینده آن‌ها محسوب می‌شود.
این کارشناس مسائل منطقه افزود: حزب‌الله از نخستین روزهای شکل‌گیری خود موضعی کاملاً ضد اسرائیلی اتخاذ کرده و به مرور به نیروی بازدارنده‌ای کلیدی در معادلات منطقه‌ای تبدیل شده است. همین نقش استراتژیک، اسرائیل را واداشته تا با استفاده از ابزارهای نظامی، امنیتی، سیاسی و اقتصادی، از ابتدا در تلاش برای تضعیف یا از میان برداشتن این گروه باشد.
تغییر رویکرد رژیم صهیونیستی از نظامی به فشارهای سیاسی
وی با اشاره به پیامدهای جنگ ۶۰ روزه در سال ۲۰۲۴ بیان کرد: شکست اسرائیل در دستیابی به تمامی اهداف نظامی، باعث تغییر رویکرد تل‌آویو به سمت اعمال فشارهای سیاسی و غیرنظامی شده است از جمله راهکارهای فعلی، تلاش برای تشکیل دولتی در بیروت با گرایش‌های غرب‌گرا و مخالفت با مقاومت است که طرح خلع سلاح حزب‌الله نیز بخشی از این برنامه به شمار می‌آید.
این کارشناس مسائل منطقه ادامه داد: در صورتی که این فشارها به هدف خود نرسد، اسرائیل دو گزینه پیش رو دارد: اول، آغاز حمله نظامی جدید به خاک لبنان با هدف کاهش قدرت نظامی حزب‌الله؛ و دوم، حمایت از گروه‌های مخالف داخلی برای تحریک درگیری‌های مسلحانه درون‌کشوری که به مقاومت آسیب برساند.
خلع سلاح حزب‌الله به مثابه فقدان قدرت بازدارندگی لبنان
وی با اشاره به تلاش‌های هماهنگ اسرائیل و آمریکا برای القای این باور در میان افکار عمومی لبنان که سلاح مقاومت عامل اصلی بی‌ثباتی است، افزود: تجربه نشان می‌دهد که ارتش لبنان به تنهایی قادر نیست، بار تجاوزات مکرر اسرائیل را به دوش کشیده یا مناطق اشغالی را آزاد کند. بنابراین، خلع سلاح حزب‌الله بدون ارائه جایگزینی کارآمد، در واقع به از دست رفتن قدرت بازدارندگی لبنان منجر خواهد شد.
براتی تأکید کرد: با وجود اینکه دولت لبنان تأکید دارد که سلاح باید منحصراً در اختیار ارتش باشد، اما این دیدگاه بدون تضمین‌های عملی برای تأمین امنیت ملی، برای مردم قابل قبول نخواهد بود. تنها زمانی این استدلال منطقی خواهد بود که با حمایت آمریکا توافقی حاصل شود که به عقب‌نشینی اسرائیل و برقرار شدن آتش‌بس دائمی منجر شود.
وی خلع سلاح حزب‌الله را بخشی از برنامه گسترده واشنگتن و تل‌آویو برای شکل‌دادن به «نظم امنیتی جدید» در خاورمیانه عنوان کرد؛ نظمی که در چارچوب توافقات ابراهیم تعریف شده و هدف آن تقویت موقعیت اسرائیل و فراهم کردن زمینه اجرای عملیات نظامی در کشورهای همجوار بدون مواجهه با واکنش بازدارنده است.
براتی اضافه کرد: اسرائیل در پی ایجاد شرایطی مشابه وضعیت کنونی خود در سوریه و تا حدودی در کرانه باختری و غزه است؛ جایی که بتواند هر زمان که بخواهد، بدون مواجهه با هزینه‌های سیاسی یا نظامی قابل‌توجه، اقدام به عملیات نظامی کند.
وی با اشاره به مشکلات داخلی اسرائیل، مانند اختلافات سیاسی و مسائل مربوط به خدمت سربازی در میان جامعه حریدی اظهار کرد: این چالش‌ها تأثیر قابل‌توجهی بر کارکرد نهادهای امنیتی و نظامی ندارند و این سازمان‌ها وظایف خود را با ثبات ادامه می‌دهند. گاهی نیز رهبران اسرائیل از این بحران‌های داخلی به‌عنوان فرصتی برای تحقق دستاوردهای خارجی بهره می‌برند.
نتانیاهو به دنبال دستاوردسازی
براتی افزود: نتانیاهو که تا انتخابات پارلمانی پیشرو در ۱۴ ماه آینده زمان محدودی دارد، تلاش می‌کند با کسب دستاوردی مهم همچون خلع سلاح حزب‌الله، موقعیت سیاسی خود را تقویت کند و بار فشارهای ناشی از شکست‌های قبلی را کاهش دهد.
وی همچنین به فشارهای اقتصادی اسرائیل اشاره کرد و با اشاره به تحریم مؤسسه قرض‌الحسن، که به‌عنوان بازوی مالی حزب‌الله شناخته می‌شود، گفت: این نهاد طی سال‌ها شبکه‌های اقتصادی و رفاهی مستقلی ساخته و تا حدی در برابر تحریم‌ها مقاوم بوده است، اما تحریم‌های هدفمند می‌توانند بخشی از توان مالی آن را تضعیف کنند. براتی تأکید کرد که این فشارها تنها حزب‌الله را هدف نگرفته، بلکه کل اقتصاد لبنان را تحت تأثیر قرار داده و شرایط زندگی مردم را سخت‌تر کرده است.
براتی در پایان تأکید کرد: اسرائیل به‌طور کلی تمایلی ندارد در مرزهایش دولت‌های قدرتمندی شکل بگیرند و حتی روابط دیپلماتیک مثبت نیز مانع از حملات این رژیم نمی‌شود. نمونه بارز این رویکرد، سوریه است که با وجود برخی تلاش‌ها برای عادی‌سازی روابط، همچنان هدف حملات مکرر اسرائیل قرار می‌گیرد. تل‌آویو در تلاش است هر مانع بازدارنده‌ای در کشورهای همسایه را از میان بردارد تا بتواند به‌طور آزادانه عملیات نظامی خود را انجام دهد.
