نرخ بهره بالا در اقتصاد ایران موتور تورم است

رسول بخشی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در گفت‌وگو با ایکنا، در پاسخ به این پرسش که چرا حذف بهره بانکی می‌تواند به تثبیت ارزش پول ملی منجر شود، گفت: بهره بانکی حداقل از دو منظر موجب تشدید تورم در جامعه است؛ نخست آنکه با خلق و رشد نقدینگی همراه است. اکنون روزانه بالغ بر ۱۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور ایجاد می‌شود که این مسئله با توجه به محدود بودن عرضه، سبب فشار تقاضا و افزایش قیمت‌ها خواهد شد.

وی افزود: نکته دوم آن است که وقتی نرخ سود سپرده ۳۰ درصد تعیین می‌شود، طبیعتاً نرخ وام و تسهیلات برای تأمین‌کننده مالی حدود ۴۰ درصد خواهد بود. در چنین شرایطی تولیدکننده مجبور است برای پوشش هزینه‌ها حداقل ۴۰ درصد مازاد بر تورم عمومی بر قیمت محصولات خود بیفزاید و همین امر موجب تشدید تورم می‌شود. بنابراین وجود نرخ بهره بانکی ذاتاً تورم‌زا است.

بخشی تصریح کرد: مهم‌ترین عامل کاهش ارزش پول ملی، وجود تورم است. حال اگر با حذف بهره بانکی، تورم از بین برود، ارزش پول ملی نیز تثبیت خواهد شد. علاوه بر این، یکی از آفات اساسی کاهش ارزش پول ملی، تورم بخشی در بازار ارز و طلاست. در چنین شرایطی دارایی‌های بی‌نام و با نقدشوندگی بالا رونق گرفته و بازار را متلاطم می‌کنند.

وی ادامه داد: هنگامی‌که در اقتصاد نقدینگی کافی وجود داشته باشد، چه از طریق بانک‌های قرض‌الحسنه و چه در قالب مراودات مستقیم میان پس‌اندازکنندگان و فعالان اقتصادی بخش خصوصی، تولید و اشتغال رونق خواهد گرفت. در چنین فضایی تورم از بین می‌رود، انگیزه‌ای برای فعالیت‌های سوداگرانه باقی نمی‌ماند و ارزش پول ملی در امان خواهد بود.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه بهره بانکی بالا در ایران تبعات متفاوتی برای اقشار مختلف دارد، گفت: در کتاب‌های اقتصاد نوشته‌اند که «نرخ بهره بالا باعث کاهش تورم می‌شود»، اما این فرمول در ایران جواب نمی‌دهد و به کار نمی‌آید.

وی توضیح داد: بهره بانکی بالا برای مردم عادی به معنای صف طولانی، ضامن، چک، کاغذبازی و وام‌های قطره‌چکانی با اقساط سنگین است اما برای برخی افراد خاص، بنگاه‌های رانتی و کسانی که در حوزه‌هایی مانند پروژه‌های نفتی، ساختمانی یا حتی هواپیمایی فعالیت دارند، به معنای وام‌های میلیاردی با نرخ‌های ترجیحی و اعطای سریع منابع است.

بخشی تأکید کرد: این وضعیت خطرناک است، زیرا بانک‌ها برای پرداخت بهره‌های کلان نه از محل سود تولید، بلکه با خلق پول جدید اقدام می‌کنند که به معنای تورم بیشتر است. همچنین بنگاه‌های بزرگ رانتی با دریافت چنین وام‌هایی کسب‌وکارهای تورمی راه می‌اندازند و نهایتاً فشار آن به جیب مردم منتقل می‌شود.

وی در پایان گفت: بهره بالا برای تولیدکننده واقعی سم است، اما برای دلالان زمین، طلا، ارز یا سایر فعالیت‌های غیرمولد، بهشت اقتصادی محسوب می‌شود. نتیجه این روند، گسترش اقتصاد کاغذی و جهش قیمت‌های واقعی است. به همین دلیل، در اقتصاد ایران نرخ بهره بالا به جای مهار تورم، نقش توربوشارژر را برای تورم ایفا می‌کند.