روایتی از سبک معماری ایرانی - اسلامی در نمایشگاه «بهشت‌وار»
رویداد معماری «بهشت‌وار» با هدف آشنایی نسل جوان با زیبایی‌ها و ظرفیت‌های معماری ایرانی-اسلامی برگزار شد.
به گزارش ایکنا، آیین افتتاحیه رویداد معماری «بهشت‌وار» در گالری خانه حوزه هنری امروز 16 شهریور برگزار شد.
کاوه فتاحی، عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز و دبیر علمی رویداد معماری «بهشت‌وار»، در این مراسم به اهمیت معماری ایرانی - اسلامی و جایگاه آن در زندگی امروز اشاره کرد.
وی با تأکید بر این نکته که معماری ایرانی و اسلامی همواره حامل زیبایی‌ها و آرامش‌های منحصر به فرد بوده، افزود: معماری ایرانی ظرف زندگی است و نباید محدود به بازشناسی تاریخی و کالبدشکافی شود. این معماری، با توجه به ظرفیت‌های فضایی و طراحی آن، می‌تواند آرامش روحی و روانی انسان را تأمین کرده و نقش مهمی در زندگی معاصر ایفا کند چراکه حرکت نسیم میان درختان و صدای آب در حوض‌ها تجربه‌ای چندحسی ایجاد می‌کند که هم‌زمان آرامش‌بخش و الهام‌بخش است.
وی به مشکلات معماری شهری امروز اشاره کرد و گفت: متأسفانه بسیاری از شهرهای ما تحت تأثیر معماری غربی و تقلید از سبک‌های رومی و یونانی قرار گرفته‌اند و این موجب شده بخشی از هویت معماری ایرانی از دست برود. اگر نتوانیم به معماری خود آگاه باشیم، ارتباط ما با گذشته و فرهنگ اصیل ایرانی-اسلامی کمرنگ خواهد شد. این بی‌توجهی در شرایط است که تجربه جهانی نشان داده، معماری اسلامی ایرانی، حتی برای بازدیدکنندگان خارجی، جذاب و حیرت‌آور است و نمونه‌هایی مانند مسجد شیخ لطف‌الله در اصفهان و مسجد نصیرالملک شیراز، مورد تحسین معماران مشهور جهان قرار گرفته است.
این استاد دانشگاه در ادامه به نمایشگاه «بهشت‌وار» پرداخت و توضیح داد: این رویداد، امسال با محوریت هشت سبک بازسازی باغ‌های جهان از شرق تا غرب برگزار شد. در این مجموعه، باغ‌های تاریخی ایرانی و بین‌المللی، شامل باغ پهلوان‌پور، باغ چشم علی دامغان، باغ خانه دزفول، باغ خسرو و باغ‌های کمتر شناخته شده ایران، به همراه باغ‌های اسپانیایی، فرانسوی، انگلیسی، ژاپنی و چینی ارائه شده‌اند. هر یک از این باغ‌ها با استفاده از فناوری واقعیت افزوده و واقعیت مجازی برای بازدیدکنندگان قابل دسترسی است تا امکان قدم‌زدن و تجربه فضایی آن‌ها به شکل تعاملی فراهم شود.
فتاحی تأکید کرد: انتخاب باغ‌ها براساس تنوع اقلیمی، فرهنگی و تاریخی ایران و جهان انجام شده است تا بازدیدکنندگان با گستره‌ای وسیع از معماری باغ ایرانی و بین‌المللی آشنا شوند. هدف ما این است که بازدیدکنندگان بتوانند با تجربه واقعیت مجازی و هدست‌های VR، فضایی واقعی از باغ‌ها را احساس کنند، از رایحه، حرکت درختان و آب و طبیعت لذت ببرند و با اهمیت حفظ این میراث فرهنگی و تاریخی آشنا شوند. در این پلتفرم تعاملی، دانش‌آموختگان دانشگاه شیراز نقش نریتور و راهنمای بازدیدکنندگان را دارند و می‌توانند روایت‌های تخصصی هر باغ را ارائه کنند.
وی همچنین به نقش نریتورهای متخصص در روایت باغ‌ها اشاره کرد و گفت: اساتید و متخصصان هر کشور روایتگر ویژگی‌ها و تاریخچه باغ‌های خود هستند و بازدیدکنندگان می‌توانند تجربه‌ای غنی و تعاملی داشته باشند.
فتاحی در ادامه به اهمیت آموزش نسل جوان اشاره کرد و ادامه داد: نسل جدید، دیجیتال و آماده پذیرش فناوری است و با این تجربه‌ها بهتر می‌توانند ارتباط برقرار کنند. برگزاری این نمایشگاه و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، فرصتی برای فرهنگ‌سازی و آشنایی نسل جوان با میراث معماری ایران فراهم می‌آورد. مدارس مختلف شیراز بازدیدکنندگان این باغ‌ها بوده‌اند و تجربه تعامل با محیط و معماری ایرانی را از نزدیک داشته‌اند. این موضوع اهمیت آگاه‌سازی و انتقال ارزش‌های فرهنگی به نسل آینده را برجسته می‌کند.
دبیر علمی رویداد معماری «بهشت‌وار» اظهار کرد: این رویداد تنها یک نمایشگاه نیست، بلکه بخشی از پروژه‌ای پژوهشی و آموزشی است که امکان دسترسی دائمی علاقه‌مندان به باغ‌های ایرانی و جهانی را فراهم می‌کند. هدف نهایی ما ایجاد یک مرکز پژوهشی دائمی است که اطلاعات کامل درباره معماری باغ‌های ایرانی و بین‌المللی را در اختیار پژوهشگران و علاقه‌مندان قرار دهد. حتی کسانی که امکان حضور فیزیکی ندارند، می‌توانند با استفاده از فناوری‌های دیجیتال، تجربه‌ای نزدیک به واقعیت از این فضاها داشته باشند.
فتاحی در پایان سخنان خود بیان کرد: معماری ایرانی - اسلامی هنوز دارای خصایص و ظرفیت‌های بالقوه‌ای است که می‌تواند در زندگی امروز مورد استفاده قرار گیرد. دور شدن از این معماری نه تنها باعث از دست رفتن هویت فرهنگی ما می‌شود، بلکه ارتباط ما با گذشته و زیست فرهنگی خود را نیز کمرنگ می‌کند. باید این معماری را بشناسیم، حفظ کنیم و با به‌روزرسانی و استفاده از فناوری‌های نوین، آن را برای نسل‌های آینده زنده نگه داریم زیرا تجربه جهانی نشان داده که معماری ایرانی و اسلامی همواره مورد تحسین قرار گرفته و می‌تواند به عنوان الگویی برای معماران امروز و نسل‌های آینده عمل کند
محمدرضا فروزنده، دبیر اجرایی رویداد معماری «بهشت وار» نیز در حاشیه برگزاری این رویداد در سخنانی به بررسی جایگاه معماری ایرانی - اسلامی در شهرسازی و معماری معاصر پرداخت و بر اهمیت بازشناسی و حفظ خصایص فضامندی در بناهای تاریخی تأکید کرد.
وی با اشاره به این نکته که معماری ایرانی بیش از آنکه بر جزئیات فنی تمرکز داشته باشد، بر تجربه فضایی و حرکت در فضا توجه دارد، توضیح داد: معماران گذشته به تاریکی و روشنایی، حرکت از یک فضا به فضای دیگر و تناسب و ارتباط میان اجزای فضا توجه ویژه داشته‌اند. برای مثال، در خانه‌های سنتی ایرانی حوضخانه، حیاط مرکزی و فضاهای پیرامونی با دقت به هم متصل می‌شدند و این اتصالات تجربه‌ای حسّی و آرامش‌بخش ایجاد می‌کرد.
وی با اشاره به وضعیت معماری مسکونی امروز گفت: در بسیاری از خانه‌های مدرن، فضای پذیرایی و اتاق خواب ناگهان به یکدیگر متصل می‌شوند، بدون آنکه مفصل‌بندی فضایی گذشته وجود داشته باشد. در معماری سنتی، این مفصل‌بندی‌ها حریم و مکث ایجاد می‌کرد و تجربه حرکت و حریم خصوصی را کنترل می‌کرد. این ویژگی‌ها، که در گذشته بخشی از هویت معماری ایرانی بودند، امروز کمتر در پروژه‌های معاصر دیده می‌شوند.
وی به اهمیت توجه به اقلیم و مصالح بومی در معماری سنتی اشاره کرد و افزود: یکی از نکات کلیدی معماری ایرانی - اسلامی، تطابق آن با شرایط اقلیمی است. در مناطق خشک و بیابانی، استفاده از آجر با ظرفیت حرارتی بالا برای ذخیره گرما و کاهش اختلاف دمای شب و روز، نمونه‌ای از کاربرد هوشمندانه مصالح بوده است. این تجربه‌ها هنوز می‌توانند راهنمای ما در طراحی معماری امروز باشند، اما در معماری مدرن، کمتر به آن‌ها توجه می‌شود.
فروزنده همچنین به تأثیر معماری اسلامی و ایرانی بر هویت فرهنگی اشاره کرد و گفت: معماری مساجد و بناهای تاریخی ما، مانند مسجد شیخ لطف‌الله و مسجد نصیرالملک، نه تنها در جزئیات کاشی‌کاری و تزئینات، بلکه در فضامندی، نورپردازی و سناریوی حرکت بازدیدکننده، شگفتی ایجاد می‌کند. معماران گذشته با توجه به مسیر حرکت افراد از تاریکی به روشنایی، و نحوه ورود و خروج از فضاها، تجربه‌ای احساسی و معنوی برای مخاطب طراحی می‌کردند. این مهارت و درک فضایی امروز کمتر در معماری معاصر دیده می‌شود.
وی با بیان اینکه نسل امروز کمتر با این تجربیات آشناست، بیان کرد: وقتی معماران و گردشگران خارجی وارد این فضاها می‌شوند، متحیر و تحت تأثیر معماری ایرانی قرار می‌گیرند. این نشان می‌دهد که زیبایی و اهمیت معماری ما نه تنها برای ایرانیان، بلکه برای جهان نیز قابل توجه است. اما اگر ما به این معماری بها ندهیم و نسل جوان با آن آشنا نشود، این تجربه ارزشمند ممکن است از دست برود.
فروزنده در پایان سخنان خود اظهار کرد: معماری ایرانی - اسلامی، با فضامندی دقیق، توجه به اقلیم، استفاده از مصالح بومی و سنجش حرکت و نور، الگویی برای طراحی امروز است. بازشناسی این خصایص و تلفیق آن‌ها با فناوری‌های مدرن می‌تواند به ما کمک کند تا معماری امروزمان هم هویت ایرانی خود را حفظ کند و هم پاسخگوی نیازهای زندگی معاصر باشد.
انتهای پیام
