آموزش زبان فارسی نیازمند دگرگونی است

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست گرامیداشت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد محمدحسین شهریار چهارشنبه ۲۶ شهریورماه به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در فضای مجازی برگزار شد.

علی رواقی، شاهنامه‌پژوه و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی طی سخنانی گفت: در جهان فارسی‌زبان، شعر فارسی جایگاه ویژه‌ای دارد. برای نمونه در تاجیکستان مردم علاقه زیادی به رودکی دارند، خیابان‌ها و مراکز متعددی به نام اوست و علاقه‌مندی مردم به این شاعر پارسی‌گو، بسیار است. اما در داخل ایران، توجه کافی به وی نمی‌شود. از این‌رو لازم است از دوران دبستان تا دبیرستان و دانشگاه اهتمام بیشتری به شعر و ادب فارسی و بزرگان این عرصه صورت گیرد.

وی با گلایه از کیفیت تدریس زبان فارسی در کشور اظهار کرد: وضعیت آموزش و پژوهش زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌ها و مدارس مطلوب نیست. بسیاری از دانشجویان از  نسل جدید، کمتر پیگیر پژوهش‌های مرتبط با زبان فارسی‌ هستند. البته اندک دانشجویانی هم  هستند که با تلاش فردی سال‌ها بر روی «شاهنامه» یا متون کهن کار می‌کنند، اما به‌طور کلی کار منظم و سازمان‌یافته‌ای انجام نمی‌شود.

استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی در پایان گفت: برای حفظ و گسترش زبان و ادبیات فارسی باید از دوران پایه، یعنی از دبستان تا دبیرستان، به تربیت محصلین علاقه‌مند و آماده توجه شود و تلاش متمرکز و مستمری صورت گیرد تا این میراث گران بها محفوظ بماند.

زبان و شعر فارسی، میراث ملی ایرانیان

در ادامه احمد تمیم‌داری، استاد زبان و ادبیات فارسی سخنرانی کرد و گفت: زبان و شعر فارسی دو مقوله پیوسته و مهم‌ هستند. زبان فارسی تاریخی نزدیک به ۲۸۰۰ تا ۳ هزار سال دارد و از دوره هخامنشی تا  عصر معاصر در ایران به کار رفته است. پیش از اسلام، در دوره ساسانیان، ادبیات و دستور زبان به توده‌های مردم آموزش داده نمی‌شد و زبان فارسی دری بیشتر حالت شفاهی داشت. این محدودیت سبب شد که زبان فارسی از لحاظ دستوری ساده شود، اما در عوض، زبانی انعطاف‌پذیر و موسیقایی شکل گرفت. پس از اسلام، زبان فارسی دری در دوره طاهریان رایج شد و در ادامه زبان فارسی نه تنها در ایران، بلکه در کشور‌های همسایه نیز رواج داشت.

وی اضافه کرد: زبان فارسی در هندوستان تا دوره تیموریان و اکبرشاه زبان رسمی و ادبی بود و شاعران بسیاری در هند به فارسی شعر می‌سرودند، حتی بدون آنکه به ایران سفر کرده باشند. ادبیات و فرهنگ ایرانی در کشور‌های مختلف، از جمله هندوستان، پاکستان، افغانستان و تاجیکستان تأثیرگذار بود و جشن‌هایی مانند نوروز در این کشور‌ها برپا می‌شد.

استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی در بخش پایانی سخنان خود گفت: زبان فارسی به دلیل جایگاه بین‌المللی و تأثیرات فرهنگی‌اش، در قرن‌های هجدهم و نوزدهم میلادی مورد توجه اروپاییان قرار گرفت و در انگلستان، آمریکا، آلمان و فرانسه تأثیر مهمی در ادبیات غرب بر جای گذاشت.

وی تأکید کرد: در طول تاریخ در کشور‌های همسایه، زبان فارسی به دلیل ریشه‌های مرتبط با دوره سلجوقی و نیازمندی به ارتباطات فرهنگی و ادبی استفاده می‌شد و شاعران بزرگ ایران مانند فردوسی، نظامی، سعدی، حافظ و مولوی در این سرزمین‌ها  بسیار شناخته شده بودند. زبان فارسی و ادبیات آن نه تنها میراث ملی ایران بلکه پلی فرهنگی و تاریخی در گستره جهان بوده و همچنان اثرگذار است.

شاهکار‌های شعری شهریار

در پایان این آیین فرهنگی و هنری، علی اصغر شعردوست، استاد ادبیات فارسی سخنرانی کرد و گفت: شهریار در جوانی با بزرگان شعر و ادب مانند ایرج میرزا و ملک‌الشعرا بهار آشنا و اولین دفترچه شعر او منتشر شد که با مقدمه ملک‌الشعرا بهار و تأیید سعید نفیسی و پژمان بختیاری همراه بود. وی در تخلص، شهریار را برگرفت و با حفظ تواضع از خواندن ابیات تخلص دار خود پرهیز می‌کرد. آوازه شهریار در دوران جوانی و سپس در تهران و تبریز افزایش یافت و آثارش شمارگان بالایی یافت.

وی اضافه کرد: در زندگی شهریار دو ویژگی برجسته بود: پارسایی و زاهدانه زیستن و همچنین همراهی و همدلی با مردم. او با مردم بود، در شادی و غم آنها شریک می‌شد و به درخواست خانواده‌های شهدا برای سرودن شعر برای سنگ قبر فرزندانشان پاسخ می‌داد و اشعار ویژه‌ای می‌سرود.

رایزن پیشین فرهنگی ایران در تاجیکستان تصریح کرد: شهریار دو زبانه بود و در هر دو زبان فارسی و ترکی شاهکار آفرید. آثار ترکی او مانند «حیدر بابا» و «سهندیه» از شاهکار‌های شعر ترکی به شمار می‌روند؛ حیدر بابا؛ زبان مردم کوچه و بازار و روستا را بازتاب می‌دهد، در حالی که «سهندیه» زبان شاعرانه و فخیم دارد. در دهه آخر زندگی او پس از انقلاب، شهریار با شعر خود جهاد قلمی کرد و به وصف رزمندگان، شهدا و حوادث پس از انقلاب پرداخت و همواره در کنار مردم زیست.

وی در پایان گفت: شهریار شاعری است که با کمال تسلط بر تاریخ ادبیات و زندگی شاعران، آثاری جاودانه آفرید و میراث ادبی و فرهنگی خود را برای نسل‌های بعدی به یادگار گذاشت.