چگونه ایرانیان اسلام را پذیرفتند؟
پژوهشگر تاریخ در این باره که ایرانیان چگونه با اسلام آشنا شدند، گفت: ورود اسلام به ایران، نه یک «تقابل فرهنگی»، بلکه فرآیندی تدریجی و چندلایه بود؛ رخدادی که ریشههای آن در بحرانهای ساسانی، روابط دیرینه ایران و عرب و نقش گسترده ایرانیان در دستگاه اداریِ خلافت نهفته است. او روایت رایج از «مواجهه فرهنگها» را به چالش میکشد و تصویری مستند از پیوند ایران و اسلام ارائه میدهد.
امید، رحمت و خشیت؛ سازوکارهای عاطفی قرآن برای جامعه پایدار
استادیار پژوهشکده تحقیق و توسعه علوم انسانی میگوید قرآن تنها مجموعهای از قوانین اخلاقی و شرعی نیست؛ این متن مقدس با مهندسی عواطف انسان—خشم، شرم، امید و رحمت—نظم اجتماعی را شکل میدهد و جامعهای مسئول، همدل و پایدار ایجاد میکند. به گفته محسن مسعودیان، احساسات فردی در قرآن به هنجارهای اجتماعی تبدیل میشوند و انسجام جمعی را تقویت میکنند.
از آیات مقدس تا تحولات معاصر؛ واکاوی روایتهای رقیب درباره آینده منطقه
در یکصدوهفتادوهفتمین نشست «فرهنگ مهدوی» که با موضوع «بنیاسرائیل، بنیاسماعیل و آخرالزمان» برگزار شد، اسماعیل شفیعی سروستانی به بررسی ریشههای تاریخی، اعتقادی و روایی منازعات میان دو قوم در طول تاریخ پرداخت و ضمن مرور روایتهای دینی، به نقش تحریف متون مقدس، برداشتهای آخرالزمانی، تحولات سیاسی معاصر و جایگاه ویژه فلسطین در شکلگیری چالشهای امروز خاورمیانه اشاره کرد.
فلسفه عطار نیشابوری؛ عبور از خوانش ادبی به کشف نظام اندیشه
طاهره بهرامی، پژوهشگر فلسفه و عرفان معتقد است؛ نظام فکری و فلسفی ایرانی از فردوسی آغاز میشود و در عطار، مولوی و حافظ به اوج میرسد؛ به دیدگاه او شناخت عرفان ایرانی نیازمند پیوند دوباره ادیب و فیلسوف است و تا زمانی که این ارتباط برقرار نشود، تحقیقات ما فقط در سطح شعر میچرخند و به گوهر اندیشه که در پسِ زبان نمادین و ساختار روایی این متون نهفته است، راه پیدا نمیکنند.
كاش مىتوانستيم به جای دعوی مالكيت «فلسفه» به آن رو کنيم
رئیس سابق فرهنگستان علوم ایران نوشت: مردمی كه نياكانشان دانا و بافرهنگ بودهاند، حق دارند به دانايی نياكان خود مباهات كنند اما اين مباهات در صورتی موجه است كه اكنون هم اهل دانايی و در طلب آن باشند، زيرا دانا بودن و خردمندی پدر، فرزند را از خرد و دانايی بینياز نمیكند. وقتی اهل فلسفه به جای تحقيق و تأمل در تاريخ و وضع روزگار، شعار میدهند، به قول شاعر: مثل يك ابر دلم مىگيرد. كاش مىتوانستيم به جای دعوی مالكيت فلسفه، به آن رو کنيم و به مدد آن از نزاعها و كينهها آزاد شويم و معنى زندگی را دريابيم.
روایتی مستند از واپسین روزهای زندگی رسولالله(ص)
در روزهایی که مدینه هنوز در بهت رحلت پیامبر اسلام(ص) بود، حوادثی رقم خورد که سرنوشت امت را تغییر داد. حجتالاسلام والمسلمین محمد مسجدجامعی در سلسلهگفتوگوهای «فاطمه(س) پس از پیامبر(ص)» پرده از زوایای کمتر گفتهشدهای برمیدارد؛ از جایگاه ویژه حضرت زهرا(س) در خانه پیامبر و حساسیتها و رقابتهای پنهان، تا فشارهای سیاسی و اجتماعی که در فاصلهای کوتاه، او را به نماد مقاومت و مظلومیت در برابر جریان حاکم بدل کرد.
چگونه فلسفه را کاربردی کنیم؟
دومین همایش ملی فلسفه برای کودکان و نوجوانان با موضوع «چگونه فلسفه را کاربردی کنیم؟» برگزار میشود.
سلوک علمی و اخلاقی استاد حشمتپور در کلام شاگردان
محمدحسین حشمتپور، بیش از پنج دهه طلبه و مدرس فلسفه، عرفان و فقه، با سلوک علمی و اخلاقی بینظیر، شاگردان بسیاری را پای سخن خود در درسهای حکمت، اخلاق و منطق گرد آورد. شاگردان او از تدریس دقیق، اخلاق ستوده و پایبندی به اوامر الهی به عنوان ویژگیهای برجسته او یاد میکنند.
فلسفه و خردورزی در زندگی امروز؛ روایت اندیشه فاطمی در هفتهای که گذشت
اولین هفته آذرماه، در عرصه اندیشه، دین و حکمت با رویدادهای پرشمار و معناآفرین همراه بود؛ از برگزاری جلسه درس اخلاق آیتاللهالعظمی جعفر سبحانی و همچنین آیین بزرگداشت سالروز ارتحال آیتاللهالعظمی فاضل لنکرانی، تا نشستهایی درباره «فلسفه و زندگی»، «خردورزی؛ رسالت فلسفه در حیات بشری» و « نشست فهم در علوم انسانی». علاوه بر آنچه که گفته شد، رونمایی از کتاب «تاریخ فلسفه»، همایش «جهادگران حوزوی» و گفتوگوهای مرتبط با سیره و فضائل حضرت زهرا(س) در ایام فاطمیه، بر غنای این هفته افزوده و آن را به موسمی فرحبخش و پربار برای اهل تفکر و پژوهش بدل کرده است.
شناخت شرایط قبیلهای عربستان؛ کلید درک رخدادهای پس از رحلت پیامبر(ص)
شناخت شرایط سیاسی و قبیلهای شبهجزیره عرب در دوران پیامبر(ص) کلید درک رخدادهای پس از رحلت ایشان و جایگاه حضرت فاطمه زهرا(س) است. پژوهشهای حجتالاسلام والمسلمین محمد مسجدجامعی نشان میدهد که حساسیتها و رقابتهای اجتماعی، چه در محیط زنانه و چه مردانه، نقش مهمی در شکلگیری چالشهای پیشروی خاندان پیامبر(ص) داشت.
