واکاوی جریان اصالت حس در اخبار در فصلنامه «پژوهش‌های اصولی»
سی‌امین شماره فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های اصولی، به صاحب امتیازی آیت‌الله صادق آملی لاریجانی منتشر شد.
به گزارش ایکنا، سی‌امین شماره فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های اصولی به صاحب امتیازی آیت‌الله صادق آملی لاریجانی منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «ارزیابی کاربست قاعده «الواحد» در علم اصول در اندیشه محقق اصفهانی»، «واکاوی جریان اصالت حس در اخبار»، «نقدی بر مبانی قاعده «لاضرر» و نقش آن در مسأله تزاحم و احکام ترخیصی»، «تأملی در جریان برائت در احتیاط وجوبی با تکیه بر دیدگاه محقق نایینی»، «نقدی بر نظریه تلازم قبح فاعلی و استحقاق عقاب در مکتب اصولی شهید صدر»، «رویکرد اصولیان به قاعده لطف در سنجه اعتبار».
در چکیده مقاله «ارزیابی کاربست قاعده «الواحد» در علم اصول در اندیشه محقق اصفهانی» آمده است: «قاعده «الواحد» یکی از قواعد فلسفی مهم و پرکاربرد در علم اصول است که تقریر و بررسی ارزش منطقی کاربست‌های اصولی آن همواره مورد گفتگو بوده، مسأله جستار حاضر را تشکیل می‌دهد. نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی کاربردهای این قاعده در علم اصول، به تقریر و ارزیابی آنها از منظر شیخ محمدحسین غروی اصفهانی (1296-1361ق) می‌پردازد که نقش ویژه‌ای در تعمیق و سامان‌دهیِ «اصول فلسفی» داشت. از رهگذر این جستار آشکار می‌شود که از این قاعده در مسائل متعدد علم اصول بهره گرفته شده که در این نوشتار، شاخص‌ترین آنها در قالب ده مورد ارائه می‌شود. تحلیل و ارزیابی این موارد، گویای این واقعیت است که همه آنها با غفلت از مفاد و قلمرو قاعده الواحد شکل گرفته، ارزش منطقی ندارند و کاربرد این قاعده در آنها ناموجه است، زیرا محور برخی از آنها واحد غیر حقیقی، و محور برخی دیگر، واحد حقیقی غیر شخصی است؛ در حالی‌که قلمرو این قاعده، «واحد حقیقی شخصی» است.»
در طلیعه مقاله «واکاوی جریان اصالت حس در اخبار» آمده است: «غرض این نوشتار واکاوی اعتبار اصالت حس در اخباری است که احتمال حدسی بودن آنها داده می‌شود. این قاعده از قواعد اصولی پرکاربرد است. سخن با چیستی خبر حسی آغاز شده، با بیان نسبت اصالت حس با سه باب «خبر واحد»، «شهادت» و «قول خبره» ادامه یافته است. سپس وجوه بیان شده در جریان اصالت حس، نقل و نقد گردیده و بر خلاف رأی به اعتبار اصالت حس در مطلق اَخبار که دیدگاه غالب در مسأله است، اندیشه اعتبار اصالت حس تنها در اخبار بی واسطه راویان در فرض تحقق اطمینان نوعی، مستدل گشته است. بر پایه تتبعات نگارنده با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی، برای نخستین بار در این مقاله اصالت حس در بستر اصل عدم خطا به عنوان قراری عقلایی تحلیل شده است و جریان این اصل در بستر دو قاعده حجیت خبر ثقه و اصالت ظهور انکار گردیده است.»
در چکیده مقاله «نقدی بر مبانی قاعده «لاضرر» و نقش آن در مسأله تزاحم و احکام ترخیصی» می‌خوانیم: «قاعده «لاضرر» یکى از قواعد معروف فقهى است که در مباحث گوناگون فقه و حقوق آثار فراوانى دارد. فقهاى امامیه جنبه‌های متفاوت این قاعده را گاهی در بحث‌های گوناگون و گاهی به صورت مستقل بررسی کرده‌اند. عدم انحصار قاعده در معنای اولیه و امکان طرح دیدگاه‌های جدید درباره آن، موجب اهمیت این قاعده است. نوشتار پیش رو با روش تحلیلی‌ـ‌اجتهادی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به این نتیجه رسیده است که مستند قاعده «لاضرر» که همان داستان سمرة بن جندب و مرد انصاری باشد، دلالت آن در مسأله تزاحم و مفاد آن نفی منشأ ضرر از سوی شارع است؛ خواه منشأ آن، احکام الزامی و خواه احکام ترخیصی باشد. این نظریه به قول مشهور نزدیک است، اما تفاوتش با قول مشهور این است که در نظریه اخیر قاعده «لاضرر» در احکام ترخیصی نیز که سبب ضرر باشند، اجرا می‌گردد؛ یعنی در قضیه سمره که عنوان مستند قاعده «لاضرر» است، رسول الله حکم اباحه یا همان جواز تصرف سمره را نفی کرده و به مرد انصاری اجازه قطع درخت را داده است.»
انتهای پیام
