جهاددانشگاهی در ۴۵ سالگی؛ نماد خودباوری علمی و استقلال فناورانه

 

 

نفس تشکیل جهاددانشگاهی به خودی خود یک پیام روشن داشت و اگر بخواهم آن سطح را به طور خلاصه شرح دهم، باید بگویم این جهاددانشگاهی بود که با شکل‌گیری و سپس اقدام و عمل، نشان داد که ایران برخاسته از انقلاب اسلامی، باید چه اهدافی را در حوزه‌ علمی و فناوری یا حوزه فرهنگی مرتبط با قشر جوان و دانشجو درنظر گرفته و دنبال کند.

 

اگر مختصات دانشگاه زمان طاغوت را مطالعه کرده باشیم، در آن صورت، به نقش و اهمیت جهاددانشگاهی طی ۴۵ سال گذشته، بهتر واقف خواهیم شد. قطعاً شناسایی، محاسبه، تبیین، معرفی سهم و نقش جهاددانشگاهی در تحقق اهداف فرهنگی، علمی و فناورانه کشور می‌تواند موضوع طرح‌های تحقیقاتی در حوزه علوم انسانی یا پایان‌نامه‌ها قرار گیرد و البته کار‌هایی هم در این زمینه انجام شده است.

 

جهاددانشگاهی، آرمان، خط و فکر و ایده امام خمینی(ره) برای اصلاح دانشگاه را نمایندگی کرده و برای اجرای آن به معنای حقیقی جهاد می‌کرد. این به معنای دمیدن روح تازه در کالبد دانشگاه بود. دانشگاهی که فرهنگ حاکم بر آن در محدوده دانشگاه باقی نمی‌ماند و بر مناسبات جامعه ایرانی تأثیرگذار بود.  

 

 

جهاددانشگاهی به جوانان و دانشجویان، جسارت دل بریدن از بیگانگان را در عرصه‌های مرتبط با دانشگاه آموخت و استقلال و فرهنگ اصیل خودباوریِ ملی را تا حد امکان به سکه رایج محافل نخبگانی مبدل کرد. دقت کنید این استقلال به معنای نفی و رد ارتباطات علمی نیست؛ بلکه جهاددانشگاهی نشان داد؛ اولاً قادر است الگوی نوینی از تربیت شخصیت‌های اثرگذار مبتنی بر فرهنگ ایمانی و جهادی ارائه دهد؛ ثانیاً در برابر موانع، سنگ‌اندازی‌ها و نقشه‌های دشمنان، به جای ترس یا ناامیدی، با صبر و مجاهدت گام‌های بزرگی بردارد. شعار امسال جهاددانشگاهی، معرف همین دستاورد است؛ یعنی جهاد، نماد علم، ایمان و تلاش.  

 

 

سرمایه‌های اصلی کشور در دانشگاه‌های ما هستند؛ تا زمان تحقق دانشگاهِ اسلامی که دارای پیچیدگی‌ها و ظرایفی است و ما همچنان با آن فاصله داریم، جهاددانشگاهی می‌تواند بستر مناسب حضور و فعالیت دانشجویان به نوآورانه‌ترین شکل ممکن باشد. این بسترسازی و بهره‌مندی از سرمایه‌های ما که جوانان دانشجو هستند، از عهده جهاددانشگاهی برمی‌آید؛ دلایل متعددی هم برای این ادعایمان داریم که بار‌ها نیز بیان شده است؛ اما مهم‌ترین دلیل، باورمندی عمیق همه اجزای متنوع و متکثر جهاددانشگاهی در زمینه‌های مختلف به قدرت و ظرفیت‌های دانشجویان است.  

 

 

جهاددانشگاهی همزمان که در میدان جهاد علمی و فرهنگی حضور دارد، توان جریان‌سازی و ایجاد مفاهمه و رفع سوء برداشت‌ها در مسیر رفع مشکلات و ابرچالش‌ها را نیز دارد. جهاددانشگاهی در طول حیات خود با لایه‌های مختلف مدیریتی و کارشناسی در دولت و سایر نهادها در ارتباط بوده و می‌تواند موجب هم‌افزایی و به میدان آوردن همه مقدورات و امکانات علمی و معنوی در این زمینه شود.  

 

 

بسته شدن شریان اصلی عضوگیری و تربیت نیرو‌ها طی مقطعی در سال‌های اخیر، ضرورت ترمیم ارتباط با دانشگاه، دانشجویان و دانشگاهیان، کمبود منابع به عنوان تابعی از شرایط اقتصادی کشور و دشواری تبیین اولویت‌ها و ظرفیت‌ها برای مخاطبان، ذی‌نفعان مرتبط با جهاددانشگاهی می‌توان از مهمترین چالش‌های جهاددانشگاهی در مسیر پیشبرد اهداف دانست.

 

 

در سطوح عالی و مدیران ارشد هیچ‌گاه این موضوع نبوده است، چون عملکرد جهاددانشگاهی همواره مؤید اصول اساسی حاکم بر آن بوده است که از جمله آن حمایت و یاری‌رساندن به دستگاه‌های اجرایی و دولتی در حل مسائل و مشکلات است؛ اما در میان مدیران میانی برخی دستگاه‌ها به دلایل مختلف، تفاوت دیدگاه وجود دارد؛ ما به فرهنگ جهادی اعتقاد داریم و همه‌ موفقیت‌هایمان را مرهون آن هستیم. البته در کشور، اندک افرادی در سطوح میانی وجود دارند که از اعتماد به توان داخلی و جوانان واهمه دارند.  

 

 

جهاددانشگاهی از طریق معاونت هماهنگی و امور مجلس این نهاد با مجلس شورای اسلامی، نمایندگان، معاونت‌های سه‌گانه مجلس و مراکز پژوهشی و تحقیقاتی وابسته به آن، ارتباط خوب و مؤثری دارد؛ هرچند قانع به این سطح از تعاملات نیستیم و معتقدیم همکاری‌های جهاددانشگاهی با مجلس و نمایندگان باید بیش از پیش گسترده و مؤثرتر شود. در کنار معرفی ظرفیت‌های ملی جهاددانشگاهی، قصد داریم با ارائه پیشنهاد‌های تخصصی و ارائه راهکار‌ها برای حل مشکلات ملی یا استانی، حمایت فکری و عملی نمایندگان محترم را جلب کنیم.

 

اگر سخنان معاون اول رئیس‌جمهور در روز‌های پایانی فروردین ماه امسال در جمع جهادگران جهاددانشگاهی را عصاره دیدگاه دولت چهاردهم پیرامون جهاددانشگاهی در نظر بگیریم، باید گفت که فرصت مغتنم و ارزشمندی در ارتباط و تعامل با دستگاه‌های اجرایی شکل گرفته است؛ باید فرآیند تربیت جهادگرانی را که با سعه صدر، پشتکار، عدم ناامیدی از موانع احتمالی و با عزم راسخ بتوانند در حوزه‌های تخصصی، اقدامات تبیینی و اقناعی انجام دهند و توجه مسئولان اجرایی کشور را به سمت توانمندی‌های جهاددانشگاهی سوق دهند. در عین حال، معاونت هماهنگی و امور مجلس، ضمن ارائه پاسخ دقیق و مستدل به مکاتبات دستگاه‌های اجرایی کشور با موضوعات مختلف، در شناسایی و اعلام بستر‌های همکاری جهاددانشگاهی با مجموعه‌های دولتی یا سایر نهاد‌های کشور به واحد‌های سازمانی این نهاد فروگذار نخواهد کرد.  

 

 

اول اینکه به اعضای محترم، نجیب و پرامید جهاددانشگاهی باید بگویم؛ اگر در این ایام، 45 سالگی جهاددانشگاهی را با افتخار گرامی می‌داریم، به سبب وفاداری، صبر، ایمان و میهن‌دوستی یکایک شما عزیزان است؛ شمایی که باوجود همه فراز و فرود‌های دوران حیات جهاددانشگاهی، به شیوه‌های مختلف و در بزنگاه‌های متعدد از گوهر و درون‌مایه فرهنگ جهادی پاسداری کردید و کمبود‌ها را با اراده و عزمی آهنین مرتفع و به سوی فتح افتخارات حرکت کردید. اما نکته‌ای که قصد دارم به عنوان یک عضو کوچک جامعه‌ علمی و دانشگاهی به برادران و خواهرانم عرض کنم این است که همه ما در راه پیشرفت کشور، فرصت محدودی داریم؛ بعضی اوقات نظام سلطه یا جریان‌های به ظاهر علمی و فناورانه به کار علمی ما و به اهداف ما جهت می‌دهند. عمده‌ترین کار آنها هم این است که موضوعاتی را برای ما مهم جلوه دهند که خودشان راضی شوند و برای آنها دردسری ایجاد نشود؛ منافعشان محدود، حصر یا آسیب نبیند؛ ما باید حواسمان جمع باشد که این امور فرعی، فرصت‌های ما را هدر خواهد داد؛ لذا یک شاخص این است و باید روی موضوعاتی کار کنیم که دشمن اگر از آن باخبر شود، احساس ترس، نگرانی و یأس داشته باشد و همچنین موضوعاتی که برای کشور حیاتی هستند.