مهم‌ترین رویدادهای اندیشه ایکنا در هفته‌ای که گذشت
آغاز سال تحصیلی حوزه‌ها و توجه به سیره نبوی
تولید محتواهایی در زمینه حیات نبوی گفت‌وگو با سیره‌پژوهان و محققان حوزه پیامبرشناسی و عرفان و پوشش نشست‌های مهم معرفتی از جمله فعالیت‌های مهم هفته گذشته در سرویس اندیشه و معارف است.
سرویس اندیشه و معارف ایکنا، در یک هفته گذشته به تولید و ارائه درسگفتارها، گفت‌وگو با مؤلفان، محققان و شخصیت‌های مطرح حوزوی و دانشگاهی و معرفی برخی آثار و تألیفات حوزه اندیشه پرداخته و همچنین پوشش رویدادها و نشست‌های مهم حوزوی و دانشگاهی رخ‌داده در هفته گذشته مانند مراسم آغاز سال تحصیلی حوزه‌های علمیه از فعالیت‌های این سرویس بوده است. گفتنی‌ست محتواها و اخبار منتشر شده در این هفته نیز تا حدود زیادی همچنان متأثر از میلاد حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی(ص) بوده و گروه اندیشه ایکنا کوشیده تا در این مدتی که از ولادت ایشان سپری شده، با تولید محتوا و پوشش اخبار و نشست‌های علمی مربوط به وجود مبارکشان ابعاد دیگری از شخصیت سدره نشین عالم هستی(ص) را در معرض مطالعه و معاینه مخاطبان خود قرار دهید؛ امید که مقبول جنابشان افتد.
در ادامه گزیده‌ای از اخبار رویدادها، مصاحبه‌ها، درسگفتارها و ... را مرور می‌کنیم.
ولایت نبوی؛ مختوم در وجود خاتم‌الانبیاء
امیرحسین اللهیاری از پژوهشگران جوان و کوشا در حوزه فلسفه عرفان اسلامی است، وی همچنین از معدود مترجمانی است که در ادبیات ترکی و ادبیات معاصر عرب آثاری قابل قبولی داشته و بر ادبیات کهن عرب و حکمت اسلامی نیز احاطه دارد؛ در گفت‌وگو با ایکنا حول محور پیامبر(ص)، ابن عربی و آرای او در این موضوع سخن گفته است. این مصاحبه در دو قسمت منتشر شد؛ او در بخشی از قسمت اول این مصاحبه که با عنوان «مواجهه ابن عربی با پیامبر(ص)» به انتشار رسید گفت: [ابن عربی] میان شهود عرفانی و وحی، تمایز آشکار قائل است؛ شهود، از جنس پاره‌ای از تجلیات است که بی‌واسطه از جانب خداوند عنایت می‌شود اما در وحی میان زمین و آسمان دیالکتیک و گفت‌وگویی با واسطه برقرار می‌شود.
او فرایند وحی را امری فراتر از ادراک بشری دانسته و درباره واسطه تمام فیوضات الهی، من‌جمله وحی، در اندیشه ابن عربی را حقیقتی به نام «حقیقت محمدیه» دانست که چون منشوری نور خداوندی را به مخلوقات، به هرکدام به اندازه ظرفیتشان، می‌تاباند که کامل‌ترین این انوار به وجود مبارک حضرت ختم المرسلین(ص) تابیده شد.
او همچنین درباره مقام حضرت رسالت(ص) در نظر شیخ گفت: موسی(ع) زمانی که زودتر از قوم خود به طور رسید، خطاب به خداوند می‌فرماید: «عَجِلْتُ إِلَيْكَ رَبِّ لِتَرْضَىٰ»(پروردگارا به سوی تو شتافتم تا راضی شوی) اما در قبال پیامبر ما(ص) این حضرت خداوندی است که به دنبال راضی ساختن ایشان است چنانچه می‌خوانیم: «وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ» (و چنان به تو خواهیم بخشید تا راضی شوی) و همچنین مراتبی از ارادت و شهود خود نسبت به جایگاه سیدالمرسلین(ص) و مقام محمدی در آثار خود به رشته تحریر درآورده که اصلا قابل بیان نیست. از مهم‌ترین سخنان او در این بخش جایگاه «ختم ولایت» برای پیامبر(ص) در نظر ابن عربی است.
او در بخش دوم سخنان خود که با عنوان «اسلوب اندیشه ابن عربی نقل قول‌های ضدیت او با شیعه را مردود می‌کند» منتشر شد به بررسی ردپای اندیشه‌های شیعی در اندیشه و شخصیت ابن عربی می‌پردازد و نقل‌قول‌هایی از او که در مذمت شیعیان هست را مجعول و غیرواقعی توصیف می‌کند.
حجت‌الاسلام تقدمی معصومی، استاد و پژوهشگر حوزه علمیه که سال‌ها اهتمام ویژه‌ای به پژوهش در تاریخ اسلام و تشیع وهمچنین مؤلف مجموعه کتاب‌هایی به نام «موسوعة» است که همت و پژوهشی ۲۳ ساله را در ۲۲ جلد کتاب به نگارش درآورده است؛ با ایکنا به گفت‌وگو نشست. او در بخشی از سخنان خود بیان کرد: ابونصر فارابی هنگامی که بحث از مدینه فاضله را مطرح می‌کند؛ پیامبر گرامی اسلام(ص) را رئیس، رهبر و بزرگ مدینه فاضله ذکر می‌کند و امیرالمؤمنین(ع) را به عنوان وزیر این رئیس می‌داند.
از ابتدا خلقت تا انتهای خلقت پیامبر گرامی اسلام (ص) و امیرالمؤمنین(ع) قرین یکدیگرند، نور واحدی بوده‌اند که پیامبر اکرم(ص) خلق شده و از همان نور امیرالمؤمنین(ع) خلق شده‌اند. همین نور با یکدیگر پیوستگی و همبستگی دارد از ابتدا خلقت تا حضرت ابوطالب و عبدالله که آنجا منشق می‌شود؛ یک نور برای نبوت پیامبر گرامی اسلام(ص) از طریق جناب عبدالله و یک نور از طریق جناب ابوطالب برای وصایت، وزارت و امامت امیرالمؤمنین(ع)، یعنی از ابتدا طبق روایات ما و همچنین اهل سنت پیامبر اکرم(ص) با امیرالمؤمنین(ع) نور واحدی هستند که تمام مقامات و فضائل در خارج از نبوت امیرالمؤمنین(ع) با پیامبر اکرم(ص) شریک‌اند و آنچه که از معرفت، منقبت، فضیلت، رتبه و درجه پیامبر اکرم(ص) دارند امیرالمؤمنین(ع) در خارج از نبوت همان را دارند؛ رتبه معنوی پیامبر اکرم(ص) اول است و بعد رتبه امیرالمؤمنین(ع).
او همچنین با بیان اینکه اختلافی در مقام نبوت نیست گفت: ما به قرآن و عترت توجه داریم و به آن‌ها تمسک می‌کنیم نمونه بارز و واضح آن شب‌های قدر است که قرآن را به سر می‌گذاریم و به آن پناه می‌بریم و متوسل به اهل بیت(ع) می‌شویم و سوره‌های مهمی که تأکید شده را تلاوت می‌کنیم، تمسک و توسل به اهل بیت(ع) هم در این ایام صورت می‌گیرد، ولی متأسفانه در همین شب‌های قدر هم می‌بینیم توجهی به پیامبر اکرم(ص) آنچنان باید و شاید وجود ندارد. در بحث امامت چون مورد اختلاف بوده، در طول تاریخ توجه بیشتری به آن صورت گرفته است اما نسبت به مقامات، معارف و مناقب پیامبر گرامی اسلام(ص) این مسئله را کمتر شاهد بوده‌ایم شاید به این علت که در مورد خود پیامبر(ص) و نبوت اختلافی نبوده است.
دوشنبه ۲۴ شهریورماه مراسم افتتاحیه سال تحصیلی ۱۴۰۴ _ ۱۴۰۵ مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد. در این مراسم آیت‌الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه، به ایراد سخنانی پرداخت. او در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه نهج‌البلاغه باید کتاب بالینی حوزویان باشد، گفت: «این اهمیت از آن جهت بیشتر است که اخلاق نهج‌البلاغه آمیخته با دوران مدیریت و جنگ و صلح حضرت علی(ع) است لذا اثرگذاری آن خیلی بیشتر است. سوابق درخشان و تربیت درست درون خانواده و اراده فرد وقتی پیوند بخورد شخصیتی چون پیامبر(ص) تربیت می‌شود و در حالی که امواج فساد و هلاکت برای بشر در دوره ایشان در عالم وجود داشت این شخصیت با اراده و متصل به خدا همه آن امواج را خنثی کرد و این شدنی است. ایشان نه تنها امواج بیرونی را خنثی کردند بلکه بر همه امواج غلبه یافتند و معادلات جزیره العرب و جهان معاصر خود را تغییر دادند.»
وی همچنین با اشاره به پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت یکصدسالگی حوزه علمیه و تأکید بر حوزه پیشرو و سرآمد، گفت: در این پیام با اینکه حوزه موفق برشمرده شده است ولی یک سری شاخص‌هایی وجود دارد که ما غفلت کرده و کاستی داریم؛ بنابراین پیام ایشان را نه باید به معنای نفی توفیقات و نه به معنای نادیده گرفتن کاستی‌ها تفسیر کنیم و همه از جمله مدیریت حوزه و شورای عالی حوزه و طلاب و استادان و ... هم در این باره مسئولیت داریم.
آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی؛ مفسر قرآن کریم و مرجع تقلید شیعه، ۲۵ شهریورماه، پیامی تصویری به مراسم افتتاحیه سال تحصیلی جدید حوزه علمیه خواهران و جامعه‌الزهرا(س) صادر کرد. ایشان در بخشی از این پیام چنین گفت:« مهم‌ترین معجزه‌ای که وجود مبارک پیغمبر(ص) آورده‌اند، قرآن است که محور تعلیم و تعلم است. قرآن کریم، علم را مایه حیات می‌داند، به دلیل اینکه فرمود وحی و نبوت آمدند تا شما را زنده کنند، یعنی حیات گیاهی هست، حیات حیوانی هست، ولی حیات انسانی بدون فرهنگ الهی نخواهد بود؛ او آمده است شما را زنده کند. عالم، زنده است به حیات انسانی؛ حوزه‌ها و دانشگاه‌ها و همه مراکز فرهنگی حوزوی و دانشگاهی، به حیات انسانی زنده‌اند.»
ایشان همچنین در رابطه با علوم مدرن و اثرات آن افزود: یک زمین‌شناس کاری ندارد که چه کسی زمین را آفرید و برای چه آفرید؛ یک سپهرشناس کاری ندارد که این ستاره‌های ثابت و سیار را چه کسی آفرید و برای چه آفرید! این مثلث را مثله کردند. این مثلث مثله شده، مثل یک مرده سردخانه‌ای است. حالا کسی آسمان‌شناس است زمین‌شناس است، خب چه شد؟! اینکه او را الهی نمی‌کند. این است که می‌بینید بشر به آسمان رفته به زمین رفته؛ ولی جنگ غزه همچنان هست و اسرائیل همچنان هست و هیچ تکان نمی‌خورد! این علم مثله شده است. این علم سردخانه‌ای، کسی را گرم نمی‌کند؛ این علم، وارث انبیا درست نمی‌کند؛ این علم، «نُورٌ یقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ مَنْ یشَاء» درست نمی‌کند.
آیین اختتامیه هشتمین «مدرسه حکمرانی» با موضوع: مدرسه حکمرانی زمینه‌ساز که در سالن جلسات دفتر تولیت آستان مقدس مسجد جمکران برگزار شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین حمید پارسانیا، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در بخشی از سخنان خود گفت: زمینه‌سازی ظهور نیز مرحله به مرحله و مردم‌پایه است. همان‌گونه که پیامبر اسلام(ص) در جامعه‌ای آکنده از جاهلیت توانست با مجاهدت مستمر، مدینه را بنا کند، امت اسلامی نیز باید در عصر غیبت فرهنگ و معرفت خویش را ارتقا دهد تا بستر برای ولایت مهدوی فراهم گردد و ظهور، آخرین حلقه این مسیر تاریخی است؛ جایی که فلسفه آفرینش در کامل‌ترین وجه خود آشکار می‌شود. بدین‌سان، هدایت پیامبران تنها در سطح آموزش باقی نماند، بلکه به عرصه اجتماعی و تاریخی کشیده شد تا معلوم شود چه کسانی یار خدا و رسول او خواهند بود.
همچنین در این مراسم حجت‌الاسلام والمسلمین حسین الهی‌نژاد، معاون پژوهشی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی وابسته به دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، به ایراد سخنانی پرداخت. او در بخشی از سخنان خود مهم‌ترین آرمان‌های طرح‌شده در این نشست‌ها را چنین برشمرد و گفت: تحقق مقاومت و تاب‌آوری، تبیین جنگ شناختی و جنگ اراده‌ها، نبرد روایت‌ها، تحقق اتحاد و همگرایی، تبیین دشمن‌شناسی، تبیین حکمرانی ولی‌فقیه و مردم‌پایه، نقش ملیت و وطن‌خواهی در حکمرانی زمینه‌ساز، تحقق عزت و اقتدار ملی، نقش حکمرانی سایبری، تحلیل منطق تصمیم‌گیری مقام معظم رهبری، نقش اماکن مقدسه به‌ویژه مسجد مقدس جمکران، بررسی سنت‌های الهی در حکمرانی، نقش دولت و نهاد‌های اجتماعی، پیوند حکمرانی زمینه‌ساز با تمدن نوین اسلامی و مکتب امام خامنه‌ای و چالش‌های تطبیق‌گرایی و امنیت ملی.
ابوالحسن علی‌بن ابراهیم حسینی علوی جوَّانی، نسب‌شناس، محدث و مورخ شیعه امامیه قرن سوم و چهارم هجری است. وی و فرزندان و نوادگان او همه از دانشمندان مدینه، کوفه، واسط، بغداد و مصر بوده‌اند. جوانی افزون بر تخصص در تبارشناسی و داشتن روایاتی در باب فقه و فضائل اهل‌بیت (ع) یکی از پیشگامان مقتل‌نگاری آل ابی‌طالب است. در این زمینه دو کتاب مستقل با عنوان «اخبار صاحب فخ» و «یحیی‌بن عبدالله بن الحسن» نگاشته است. این دو اثر از منابع کهن تاریخی مفقود شیعه است که روایات آن‌ها در میراث حدیثی و تاریخی شیعه و اهل‌سنت به‌ویژه زیدیه از جمله مقاتل الطالبیین ابوالفرج اصفهانی (م۳۵۶) برجای مانده است.
این کتاب نوشته محمد جواد یاری سرتختی از انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در ۱۷۲ صفحه و به قیمت ۱٬۴۸۰٬۰۰۰ ریال به دست علاقه‌مندان این حوزه رسیده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مجید تلخابی، رئیس مجتمع آموزش عالی فقه جامعه المصطفی، ۲۵ شهریورماه در آیین افتتاح سال تحصیلی جدید این مجتمع با گرامیداشت سالروز ورود کریمه اهل بیت (س) به شهر مقدس قم و آغاز سال جدید تحصیلی، اظهار کرد: به همت اساتید و مسئولان مجتمع فقه و همراهی طلاب، نشاط، شوق، انسجام و پیگیری در برنامه‌های مجتمع فقه برقرار است.
وی از تحصیل حدود دو هزارطلبه غیر ایرانی در مدارس شش‌گانه مجتمع آموزش عالی فقه خبر داده و خاطرنشان کرد: خوشبختانه از روز نخست آغاز سال تحصیلی جدید، برنامه‌های آموزشی مجتمع آغاز شد و شاهد فعالیت پرشور علمی طلاب از همین روز‌های آغازین هستیم.
محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم، در جلسه‌ای که به منظور امضای تفاهم‌نامه همکاری با معاونت راهبردی ریاست جمهوری برگزار شد، ضمن ابراز خرسندی از فراهم شدن این فرصت و پیش‌قدمی دولت برای تقویت ارتباط با مجامع علمی، فرهنگستان علوم را گنجینه‌ای ارزشمند از دانشمندان برجسته و یک ظرفیت قابل توجه برای کل نظام توصیف کرد که باید بسیار بیشتر از گذشته مورد استفاده قرار گیرد.
رییس فرهنگستان علوم با اشاره به اقدامات و تحولات جدید در این مجموعه، از تشکیل کارگروه‌های تخصصی و اتاق‌های فکر در حوزه‌های حیاتی کشور خبر داد و تأکید کرد که این فرهنگستان دیگر خود را به علوم سنتی محدود نکرده است.
وی به برخی از این حوزه‌ها اشاره کرد: کارگروه‌های تخصصی در زمینه‌هایی چون بحران آب و ناترازی منابع آبی، انرژی و به‌ویژه انرژی‌های تجدیدپذیر، امنیت غذایی و مسائل زیست‌محیطی فعال شده‌اند و راه‌حل‌های مبتنی بر مستندات علمی و متناسب با اقتضائات بومی و اقلیمی کشور ارائه می‌دهند.
مخبردزفولی این تفاهم‌نامه را آغازی برای یک همکاری مشترک پربرکت برای کشور توصیف و اظهار کرد: ما در دور جدید، شعار خود را «حکمرانی دانشگاهی و حکمت‌بنیان» قرار داده‌ایم و بنای ما بر این است که به جای گسترش تشکیلات، از ظرفیت‌های موجود کشور استفاده کنیم.
انتهای پیام 
