نقش دانشگاه‌ها در تحقق همبستگی ملی و انسجام اجتماعی
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی در مراسم افتتاحیه اندیشکده تحکیم انسجام اجتماعی جهاددانشگاهی بر ضرورت نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها در تحقق همبستگی ملی تأکید کرد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم افتتاحیه اندیشکده تحکیم انسجام اجتماعی جهاددانشگاهی امروز، دوم مهرماه در محل پژوهشگاه فرهنگ، هنر و معماری جهاددانشگاهی برگزار شد.
در ابتدای این مراسم، محمود علیگو، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی طی سخنانی بیان کرد: ایجاد اندیشکده تحکیم انسجام اجتماعی پیش از آنکه صرفا یک نقل روایت باشد، یک منش و یک مدل ساختاری است؛ مدلی که در کشور وجود نداشت.
وی افزود: روز سوم یا دوم از آغاز جنگ تحمیلی ۱۲ روزه یکی از اعضای دانشگاه به اتاق بنده آمد. هنوز دفتر مرکزی تعطیل نشده بود. ایشان گفت که به نظر من اتفاق مهمی در حال رخ دادن است و بنده پرسیدم که چه اتفاقی؟ که وی پاسخ داد با آغار این جنگ یک همبستگی بین مردم ایجاد شده، بیایید کمک کنیم این همبستگی از بین نرود. بنده گفتم این یک مأموریت کلان است و کسی این مأموریت را به ما نمی‌دهد. او گفت که این مأموریت نیست. خود شما سه یا چهار روز پیش به من گفتید که ما رسالت‌محور هستیم نه مأموریت‌محور؛ کسی مأموریت به ما نمی‌دهد.
علیگو تصریح کرد: همین مسئله آغاز یک اتفاق شد. فردای آن روز جلسه‌ای در مجموعه‌های بالادستی برگزار شد و گفتیم چنین کاری انجام دهیم و اعضای جلسه نیز بر انجام این حرکت تأکید کردند. سپس، خدمت رئیس جهاددانشگاهی رفتیم که ایشان نیز این برنامه را تأیید و تشویق کردند.
وی اظهار کرد: برای اجرای این برنامه هیچ امکان و فرمی برای ثبت‌نام یا هیچ شورای مصوبی وجود نداشت. تنها یک تصمیم جمعی برای انجام کاری درست گرفته شد و به وقوع پیوست. امروز با تلاش همه دوستان در مجموعه ریاست، معاونت توسعه و ... و همچنین، توانایی‌های پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی، پژوهشکده فرهنگ و هنر، مجموعه‌های رصدی و پایشی، مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران و خبرگزاری دانشجویان که اکنون عضو شورا هستند و نیز مجموعه مرکز هوش مصنوعی برای مدل‌سازی این فرآیند، همگی دست به دست هم دادند تا این اتفاق رخ دهد. این تجربه نشان داد که در سایر بخش‌های جهاددانشگاهی نیز به‌ویژه در حوزه معاونت فرهنگی این امکان به‌سادگی وجود دارد، مشروط بر آنکه باور کنیم همه بر یک کشتی سوار هستیم، عضو یک خانواده هستیم و این کشتی، کشتی دانشگاه است.
انسجام اجتماعی و سرمایه اجتماعی
علیگو ادامه داد: در شورای دانشگاه‌ها و شورای فرهنگی، بحثی درباره دوره‌های دانش‌افزایی اعضای هیئت علمی مطرح شد؛ اینکه چه وضعیتی دارد و چه فایده‌ای خواهد داشت. در آنجا نظرات متعددی ارائه و تصمیم گرفته شد موضوعات تنوع اجتماعی وارد این دوره‌ها شود. یکی از این موضوعات «انسجام اجتماعی و سرمایه اجتماعی» بود که به‌عنوان سرفصل مقرر شد. با پیگیری‌های انجام شده، امروز صبح سرفصل آن ابلاغ شد. اهمیت این موضوع با بیانات مقام معظم رهبری درباره اتحاد ملی و وحدت کلمه، بیش از پیش روشن شد.
علیگو بیان کرد: امیدوارم موضوع انسجام اجتماعی و الزامات دانشگاهی که در قالب این دوره‌های دانش‌افزایی به پیشنهاد مجموعه جهاددانشگاهی شکل گرفته، اهمیت خود را در دانشگاه‌ها و در مواجهه اساتید و دانشجویان با خانواده‌ها، مردم، شهر و جامعه نشان دهد؛ چراکه هرگونه غفلت از انسجام اجتماعی، خیانت به کشور و به ابعاد گوناگون هویت ملی ما خواهد بود.
در ادامه، نقی‌زاده، رئیس اندیشکده تحکیم انسجام اجتماعی نیز طی سخنانی اظهار کرد: از همه حضار و دوستانی که ممکن است امروز در اینجا سخن بگویند، قدردانی می‌کنم؛ چراکه در یک ماه گذشته بیش از من زحمت کشیده‌اند. بنده به نمایندگی از همه این عزیزان توفیق دارم امروز خدمت شما عرایضی را ارائه کنم. در مورد اندیشکده‌ها، توضیح مختصری عرض می‌کنم و سپس، به این می‌پردازم که چگونه جهاددانشگاهی به سمت راه‌اندازی اندیشکده‌ها رفت. همان‌طور که همه دوستان می‌دانند، اندیشکده‌ها برخلاف پژوهشگاه‌ها که رسالتشان تولید کتاب و آثار علمی است، به‌عنوان واسط میان دانشگاه‌ها، قانونگذاران و دستگاه‌های اجرایی عمل می‌کنند. وظیفه اصلی آن‌ها تولید اسناد سیاست‌های اجتماعی است که با مشارکت اعضای هیئت علمی، نخبگان، پژوهشگران، فرهیختگان دانشگاهی و سیاستمداران تدوین می‌شود تا سیاست‌های درست‌تری متناسب با تحلیل وضعیت موجود ارائه شود.
نقی‌زاده تصریح کرد: اولین وظیفه اندیشکده‌ها، اندیشه‌ورزی و تبیین نظریه‌های مرتبط با موضوعات خود است. در کنار این اندیشه‌ورزی، با تولید اسناد سیاستی، برگزاری نشست‌های تخصصی، ایجاد شبکه‌های نخبگانی و همچنین رصد و پژوهش در حوزه‌های مربوطه، رسالت خود را انجام می‌دهند و به سیاستگذاران برای پیشرفت جامعه یاری می‌رسانند.
وی گفت: تولیدات اندیشکده‌ها شامل انواع اسناد سیاستی است؛ از خلاصه‌ها و مقالات سیاستی گرفته تا متون جامع‌تر. در جهان تا ابتدای سال ۲۰۲۵ حدود ۱۱ هزار و 800 اندیشکده وجود داشته است که ۵۰ درصد آن‌ها در آمریکا متمرکز هستند. بیشترین بار مسئولیتی اندیشکده‌های اروپا در حوزه امنیت و روابط بین‌الملل است و فعالیتشان بیشتر بر امنیت و سیاست خارجی متمرکز است. در مقابل، تنها سه درصد اندیشکده‌ها در آسیا فعال هستند و بیشتر بر موضوعات اجتماعی و فرهنگی تمرکز دارند. بنابراین، تفاوتی جدی از نظر تعداد و نوع فعالیت اندیشکده‌ها میان ایران، آسیا و جهان وجود دارد.
وی ادامه داد: راه‌اندازی اندیشکده‌ها به دستور رئیس جهاددانشگاهی آغاز شد که نخستین آن‌ها با موضوع «انسجام اجتماعی» در واحد الزهرا(س) تشکیل شد. هدف از راه‌اندازی این اندیشکده، بازسازی سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی، تقویت قدرت نرم نظام حکمرانی تاریخی و پاسخ به بحران‌های هویتی، فرهنگی و نسلی است.
وی بیان کرد: این اندیشکده بر پایه بیانات مقام معظم رهبری شکل گرفته است؛ معظم‌له انسجام اجتماعی را به‌ویژه در وقایع اخیر از مسائل اساسی کشور دانستند. از نظر جایگاه علمی، این اندیشکده در حوزه سلامت اجتماعی قرار دارد و انسجام اجتماعی را به‌عنوان پیوند و همبستگی میان همه اعضای جامعه تعریف می‌کند که یکی از مؤلفه‌های اصلی سلامت اجتماعی است.
تقویت نظم اجتماعی
وی ادامه داد: آنچه در این اندیشکده دنبال می‌کنیم، رسیدن به سطح بالاتری از انسجام اجتماعی است؛ زیرا هرچه این انسجام بیشتر باشد، نظم اجتماعی تقویت می‌شود. در صورت فقدان انسجام، فرسایش اجتماعی رخ می‌دهد که به ازهم‌گسیختگی و در نهایت فروپاشی اجتماعی می‌انجامد.
نقی‌زاده افزود: در این مسیر تلاش می‌کنیم به اجماع‌های مختلف برسیم؛ اجماع ارزشی در نظام فرهنگی، اجماع اقتصادی در نظام اقتصادی، اجماع اجتماعی در سطح جامعه، اجماع سیاسی برای تقویت نهاد دولت و از همه مهم‌تر اجماع درونی که از خانواده‌ها و محله‌ها آغاز می‌شود و در گروه‌ها و اجتماعات کوچک تداوم می‌یابد. در یک ماه اخیر، جلساتی پیش از افتتاح برگزار و سند اولیه اندیشکده تدوین شد. در این سند، آرمان، رسالت، چشم‌انداز و اهداف مشخص شر. مهمترین هدف اندیشکده، تولید دانش و اندیشه‌های سیاست‌محور در سطح جامعه و رصد مستمر تحولات اجتماعی کشور است. همچنین، تدوین اسناد برای اصلاح قوانین موجود از جمله وظایف این مجموعه است.
وی تصریح کرد: چون این اندیشکده ماهیتی ملی دارد، حاصل اجماع درون‌جهادی و بین مراکز مختلف جهاددانشگاهی است. در رأس آن شورای اندیشه‌ورزی قرار دارد و ذیل آن شورای راهبری با سه کارگروه علمی، کاربردی، رصد و اجرایی فعالیت خواهد کرد. همکاران ما در خبرگزاری ایسنا، ایکنا، مرکز اطلاعات، پژوهشگاه علوم انسانی و پژوهشکده فرهنگ و هنر بازوهای علمی این اندیشکده خواهند بود. از تمامی پژوهشگران و اعضای هیئت علمی جهاد دانشگاهی که تمایل به همکاری دارند دعوت می‌کنیم به این جمع بپیوندند. مهمترین مأموریت ما ایجاد اندیشه‌ورزی در سطح دانشگاه‌هاست. ان‌شاءالله با همکاری معاونت‌های فرهنگی در سراسر کشور، سازمان دانشجویان و اجرای فعالیت‌ها و مناظرات در سطح اساتید و دانشجویان، این مسیر عملی خواهد شد.
انتهای پیام
