مولانا میراث مشترک ایران، ترکیه و افغانستان است

به گزارش خبرنگار ایکنا؛ نشست خبری سیدرضا صالحی‌امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سه‌شنبه ۱۵ مهرماه با حضور معاونانش در سالن فجر برگزار شد.

صالحی‌امیری در این نشست در ابتدا در پاسخ به انتقاد یکی از خبرنگاران نسبت به عدم پاسخگویی مدیران به ویژه استان‌ها بر لزوم تعامل سازنده بین مدیران استانی و رسانه‌ها تأکید کرد و گفت: بار‌ها اشاره کرده‌ام که تمامی مدیران‌کل استانی موظف به پاسخگویی به رسانه‌ها هستند و خوشبختانه همکاری مطلوبی بین مدیران و خبرنگاران وجود دارد، در تعدادی از استان‌ها نیز شورا‌های راهبردی رسانه‌ای با حضور فعال نمایندگان رسانه‌ها تشکیل شده است.

وی پیشنهاد داد: روابط‌عمومی وزارتخانه می‌تواند یک نشست خبری آنلاین با شرکت تمام مدیران‌کل استانی ترتیب دهد تا خبرنگاران بتوانند سؤالات و موضوعات خود را به‌طور مستقیم با آنان مطرح کنند. همچنین در نشست‌های فصلی وزارتخانه نیز باید بستری فراهم شود تا مدیران استانی به پرسش‌های رسانه‌ها پاسخ دهند.

صالحی‌امیری در بخش دیگری از سخنان خود به پرونده ثبت جهانی مثنوی معنوی اشاره کرد و گفت: براساس رویه کمیته حافظه جهانی یونسکو، هنگامی که کشوری اثری را برای ثبت معرفی می‌کند، سایر کشور‌ها نیز می‌توانند نظرات خود را اعلام کنند. در مورد مثنوی معنوی، ترکیه به دلیل قرارگرفتن آرامگاه و مدرسه مولوی در آن کشور، اعتراضی را مطرح کرد که منجر به خروج موقت این پرونده از دستور کار یونسکو شد. پس از گفت‌و‌گو‌های سازنده بین ایران و ترکیه، تصمیم بر آن شد که این اثر ارزشمند به صورت مشترک به ثبت برسد.

وی افزود: سپس با پیشنهاد ترکیه، افغانستان نیز به این پرونده پیوست و در نهایت مثنوی معنوی به عنوان میراث مشترک سه کشور ایران، ترکیه و افغانستان در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد. مولانا فراتر از مرز‌های جغرافیایی است؛ چرا که سخن او، سخن انسانیت، اخلاق و معنویت است و از این رو، میراثی جهانی محسوب می‌شود.

ضرورت معرفی شایسته شمس و مولانا

وزیر میراث‌فرهنگی در ادامه به جایگاه شمس تبریزی اشاره کرد و گفت: در حوزه عرفان، شمس تبریزی پیشگام مولاناست. سال گذشته با تخصیص اعتبارات لازم، پروژه ساخت و تکمیل آرامگاه شمس در شهر خوی آغاز شد که هم‌اکنون نیز در دست اجراست. جالب توجه اینکه روز بزرگداشت شمس و مولانا در تقویم فرهنگی کشور مصادف با یک روز است و این همزمانی، نماد وحدت معنوی این دو شخصیت بزرگ به شمار می‌رود.

صالحی‌امیری با تأکید بر ضرورت معرفی شایسته این دو عارف نامدار گفت: دنیای امروز بیش از هر زمان دیگری به پیام‌های اخلاقی و انسانی شمس و مولانا نیازمند است. متأسفانه در معرفی شمس تبریزی کوتاهی کرده‌ایم، حال آنکه ترکیه توانسته شهر قونیه را به یکی از مقاصد برجسته گردشگری فرهنگی جهان تبدیل کند. معتقدیم شهر خوی نیز ظرفیت تبدیل به قطب گردشگری عرفانی را داراست.

وی در ادامه بیان کرد: ثبت جهانی مولانا اقدامی فرهنگی و مشترک بود. نه ما این شخصیت را به کشور دیگری بخشیدیم و نه کشوری آن را به ما واگذار کرد؛ بلکه با تفاهم و همدلی تصمیم گرفتیم این میراث معنوی را به طور مشترک در فهرست جهانی ثبت کنیم. همان‌گونه که نوروز با مشارکت 13 کشور در یونسکو به ثبت رسید، مولانا نیز بخشی از حوزه تمدنی ماست و افتخاری بزرگ برای تمام ملت‌های منطقه به شمار می‌آید. پرچم این تمدن را ایران برافراشته و سایر کشور‌ها تحت این پرچم فرهنگی گرد هم آمده‌اند.

مهمترین دغدغه ایرانیان؛ اعتماد و امنیت

صالحی امیری در ادامه درباره وضعیت فعلی گردشگری و توسعه آن بیان کرد: خوشبختانه در سال‌های اخیر گام‌های مثبتی برای ارتباط با ایرانیان خارج از کشور برداشته شده است. ایرانیان، هر کجا که باشند، از نظر فکری، سیاسی و تحصیلات، سرمایه‌های ارزشمندی هستند. همچنین مهمترین دغدغه ایرانیان، اعتماد و امنیت است. نظام جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفته تا با اجرای برنامه‌های مختلف، اعتمادسازی کند. این برنامه‌ها شامل همه ایرانیان، حتی نسل سوم مهاجران نیز می‌شود، زیرا هویت ایرانی برای ما مهم است.

وی تصریح کرد: فعالیت‌های جدی در این زمینه از دولت قبل آغاز شده و در این دولت با تشکیل کمیسیون‌های چهارگانه در حوزه‌های اقتصادی، گردشگری و سرمایه‌گذاری، با محوریت ایرانیان مقیم خارج، ادامه یافته است. ایران سرزمین مادری همه ایرانیان است و پیوند با آن می‌تواند از نظر اقتصادی، امنیتی و روانی فرصت‌های بزرگی ایجاد کند. هدف اصلی، استفاده از ظرفیت‌های عظیم علمی، تخصصی، فناوری و سرمایه‌ای ایرانیان سراسر جهان برای خدمت به مردم و پیشرفت ایران است. اینها صاحبان این سرزمین هستند و آمدن آنان به ایران نباید با مانع رو‌به‌رو شود.

تأثیر جنگ ۱۲ روزه بر گردشگری

صالحی‌امیری در ادامه درباره کاهش گردشگر ورودی و تأثیر جنگ ۱۲ روزه بر این امر گفت: متغیر اصلی و تعیین‌کننده در تحولات گردشگری منطقه، جنگ و ناامنی‌های ناشی از آن است. آیا کسی در این جمع وجود دارد که بتواند انکار کند ما به طور جدی تحت تأثیر جنگ در منطقه قرار نگرفته‌ایم؛ بعید است چنین فردی وجود داشته باشد. با وجود این شرایط، آمار‌ها نشان می‌دهد ایران در سال ۱۴۰۲ رشد ۲۵ درصدی در ورود گردشگر را تجربه کرده است. برای مثال، در فروردین و اردیبهشت، رشد ۴۸.۵ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل ثبت شده است. حتی در خردادماه نیز با وجود تشدید درگیری‌ها، این رشد متوقف نشد و در نهایت به طور کلی به رشد ۶۵ درصدی در بازه‌ای مشخص دست یافتیم.  

وی ادامه داد: در آمار‌های خود شفاف عمل می‌کنیم. تعریف ما از گردشگر کسی است که حداقل ۲۴ ساعت در یک مرکز اقامتی ثبت‌نام کند. این تعریف استاندارد، آمار‌های ما را از سفر‌های روزانه یا تجاری جدا می‌کند. تمامی این آمار مستند و قابل ارائه به نهاد‌های مربوط است.  

وزیر میراث فرهنگی تصریح کرد: کشور عراق بازار بسیار مهم برای ما محسوب می‌شود. سال گذشته براساس گزارش‌های رسمی، حدود ۷ میلیارد دلار از طریق گردشگران عراقی وارد اقتصاد ایران شد. این رقم با احتساب استاندارد‌های جهانی حتی می‌تواند بیشتر نیز باشد. نکته حائز اهمیت این است که حدود ۶۰ درصد از ورودی‌های عراقی به ایران (غیر از مراسم اربعین)، هدفی جز زیارت دارند. آنها برای گردشگری طبیعی، بازدید از شهر‌هایی مانند اصفهان، کیش و حتی استان گیلان به ایران سفر می‌کنند و این موضوع نشان‌دهنده تنوع در انگیزه‌های سفر است.

وی در ادامه عوامل جذب گردشگر عراقی را مورد اشاره قرار داد و افزود: فرهنگ مشترک و علاقه عمیق میان دو ملت ایران و عراق یکی از این عوامل است، وجود پرواز‌های مستقیم از عراق به مقاصد گردشگری ایران مانند گیلان و طبیعت و جاذبه‌های متنوع از عوامل دیگری است که سبب استقبال این گردشگران برای سفر به ایران شده است.

وی در پایان تصریح کرد: هدف‌گذاری ما برای امسال، رشد ۲۵ درصدی در جذب گردشگر بود که در شرایط عادی حتماً به آن دست می‌یافتیم و در بازه‌هایی نیز چنین تجربه‌ای داشتیم. اما باید پذیرفت که جنگ یک متغیر قدرتمند است که می‌تواند تمام معادلات و برنامه‌ریزی‌های کشوری، از جمله بخش گردشگری، را تحت تأثیر قرار دهد.

تاب‌آوری گردشگری فرهنگی و زیارتی

حجت‌الله ایوبی، رئیس مرکز بین‌الملل وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز در بخش دیگری از نشست خبری گفت: برای جذب گردشگر، باید نگرش جهانیان را نسبت به ایران دگرگون کرد و با پدیده ایران‌هراسی مقابله کرد. دستیابی به این هدف، در گرو ایجاد یک شوک فرهنگی مثبت و اثرگذار است؛ شوکی که بتواند تصویری اصیل، زنده و واقعی از ایران امروز به جهان عرضه کند.

وی با اشاره به رویداد اخیر شیراز به عنوان نمونه‌ای موفق افزود: اجرای باشکوه ارکستر فیلارمونیک ارمنستان در شیراز، نه‌تنها موجی از بازخورد‌های مثبت در منطقه ایجاد کرد، بلکه یکبار دیگر ایران را به عنوان خاستگاه فرهنگ و تمدن معرفی نمود.

ایوبی با تأکید بر اولویت کشور‌های منطقه در برنامه‌های توسعه گردشگری گفت: در این میان، عراق از جایگاهی ویژه برخوردار است و سهم قابل‌توجهی از گردشگران ورودی به ایران را به خود اختصاص داده است.

ورود گردشگران با خودروی شخصی

وی از راه‌اندازی سازوکاری برای ورود گردشگران با خودروی شخصی خبر داد و افزود: رویکرد گردشگری با خودرو (Car Tourism) می‌تواند نقطه عطفی در صنعت گردشگری ایران ایجاد کند.

رئیس مرکز بین‌الملل وزارت میراث‌فرهنگی با اشاره به بهبود روابط با عربستان سعودی در حوزه گردشگری گفت: در این زمینه شاهد تحولات مثبت و جهش‌های مؤثری بوده‌ایم و امید داریم این روند به زودی به یکی از ارکان توسعه گردشگری منطقه‌ای ایران تبدیل شود.

ایوبی در بخش دیگری از سخنان خود به ظرفیت‌های بی‌بدیل ایران در گردشگری فرهنگی و زیارتی پرداخت و گفت: اگرچه در حوزه گردشگری سیاحتی با چالش‌هایی روبه‌رو هستیم، اما در بخش زیارتی و فرهنگی از موقعیتی استثنایی برخورداریم. گردشگران این عرصه که به تعبیری «تاب‌آور» هستند، پیوندی ناگسستنی با فرهنگ و معنویت ایران دارند و جذب آنان برای ما اولویتی ساده‌تر و پایدارتر است.

وی افزود: علاوه بر اماکن مذهبی شناخته‌شده، آرامگاه شخصیت‌هایی، چون بکتاش ولی نیز برای گردشگران منطقه‌ای از جذابیت فرهنگی و معنوی بالایی برخوردار است و می‌تواند به کانونی برای دیپلماسی فرهنگی ایران تبدیل شود.

ایوبی در پایان با اشاره به ویژگی‌های تاریخی ملت ایران گفت: در طول تاریخ نشان داده‌ایم که مردمانی هوشمند و خلاق هستیم و حتی در سخت‌ترین شرایط، با تکیه بر نوآوری و طراحی راهکار‌های بومی، مسیر پیشرفت را گشوده‌ایم.

وی تأکید کرد: اکنون زمان آن فرا رسیده که با تلفیق خرد راهبردی، دیپلماسی فرهنگی پویا و بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های داخلی و منطقه‌ای، تصویری تازه و باشکوه از ایران در چشم جهانیان ترسیم کنیم. جهانی که باید ایران را نه از نگاه کلیشه‌ها، که از رهگذر فرهنگ، ادب و تمدن دیرینه‌اش بازشناسد.