رویکرد بهزیستی در قبال معلولان؛ توانبخشی مبتنی بر فرهنگ و معنویت
رئیس سازمان بهزیستی یکی از رویکردهای اساسی این سازمان را توانبخشیهای مبتنی بر مسائل فرهنگی و معنوی دانست و گفت: مفاهیم دینی و قرآنی توانمندسازی را به جامعه هدف ما ارائه میکند.
شاید تصور عموم این باشد که روز جهانی معلولان ویژه این گروه خاص و محدود از جامعه است، اما این تصور اشتباه است. روز جهانی معلولان نه تنها روزی برای گروه و قشر کوچکی از یک جامعه بزرگ نیست، بلکه روزی است که باید به همه ما گوشزد کند در یک جامعه همه حق برابر برای زیستن همراه با امکانات و آرامش را دارند و همه باید این حق را به رسمیت بشناسند.
از سال ۱۹۹۲ میلادی، سوم دسامبر هر سال برابر با ۱۲ آذر از سوی مجمع عمومیسازمان ملل متحد به عنوان روز جهانی معلولان انتخاب شده است. از جمعیت هفت میلیارد نفری جهان، بیش از پانصد میلیون نفر به دلیل نقص در سیستم مغزی، جسمی و حسی معلول هستند. یعنی در دنیا ۱۵ درصد و در ایران ۱۲ درصد جمعیت را افراد دارای معلولیت تشکیل میدهند که ۴.۴ درصد از آنها زیر ۱۵ سال سن دارند.
منشور سازمان ملل، دلیل اصلی درنظر گرفتن روزی برای معلولان را توجه به نیازهای افرادی میداند که باوجود محدودیتهای مختلف حق دارند مانند دیگران از امکانات رفاهی و اجتماعی برخوردار شوند. براساس این منشور صرف نظر از علت، کیفیت و شدت نقص و ناتوانی، معلولان نیز دارای همان حقوق اساسی هستند که سایر افراد یک جامعه باید از آن برخوردار باشند. در این میان برخورداری از یک زندگی دلپذیر و معمولی، مهمترین حق معلولان است.
در گذشته به دلیل نبود آزمایشهای ژنتیک، سونوگرافی و مراقبتها و درمانهای قبل از تولد، بیشتر معلولیتها مادرزادی بود اما با پیشرفت علم پزشکی تولد نوزادان معلول کاهش پیدا کرده و از سوی دیگر با انجام اقداماتی از قبیل غربالگری بینایی و شنوایی در مدارس و تجویز عینک و کاشت حلزون از معلولیتهای مربوط به بینایی و شنوایی در سنین پایین پیشگیری شده است.
پیشرفت علم و تکنولوژی همیشه یک تیغ دو لبه بوده است. طبق آمار، سالانه ۱۷ هزار نفر در ایران در تصادفات جان خود را از دست میدهند و حدود ۶۰ هزار نفر دچار معلولیت میشوند؛ از این میان، حدود سه هزار نفر به جمع معلولان دچار آسیب نخاعی میپیوندند. یعنی هر سال هزاران نفر به جامعه معلولان کشور ما افزوده میشود؛ آماری که میتوان و البته باید برای کاهش آن تلاش کرد و البته به وضوح نشان میدهد معلولیت میتواند برای همه ما اتفاق بیفتد.
اما به هر دلیلی که معلولیت جسمی یا ذهنی ایجاد شود، یک انسان به عنوان مخلوق ارزشمند خداوند قابل تحسین و احترام است و باید این تحسین و احترام به تک تک مردم جامعه آموخته شود.
وقتی به عنوان خبرنگار در جشنوارههای قرآنی، هنری و ورزشی ویژه معلولان شرکت میکنیم، فضایی دلپذیر و پر از شور، شعف، امید به زندگی، تلاش خستگیناپذیر، مبارزه برای بهتر زیستن، پشت سر گذاشتن آرام اما مداوم مشکلات و ... را ملموس و عینی میبینیم. اتفاقی ارزشمند که نشان میدهد افرادی با ارادههای پولادین در تلاش برای ساختن زندگی خود هستند؛ افرادی بسیار بسیار قابل احترام که همه افراد جامعه، هر کس در حد توان خود، باید تلاش کند مسیر را برای رشد این افراد مهم جامعه فراهمتر کند.
موفقیت معلولان کشور ما در حوزههای مختلف علمی، هنری، ورزشی و قرآنی نشان دهنده عزم آنها برای زیستی همراه با تلاش و ترقی است. اما سازمان بهزیستی به عنوان مهمترین نهاد مسئول در زمینه جامعه معلولان کشور چه برنامههای دینی و قرآنی برای این گروه دارد و چنین برنامههایی چه تأثیری بر روحیه افراد دارای معلولیت میگذارد؟
سیدجواد حسینی، معاون وزیر و رئیس سازمان بهزیستی در گفتوگو با ایکنا، به تشریح برنامههای این سازمان برای ارتقای فعالیتهای صورت گرفته در زمینه برنامههای دینی و قرآنی معلولان پرداخت و گفت: سازمان بهزیستی کشور در سالهای گذشته جشنواره قرآنی برای جامعه هدف خود برگزار میکرد که سال گذشته بعد از یک وقفه هفت ساله، سی و پنجمین دوره آن با عنوان «جشنواره زندگی با قرآن» برگزار شد.
وی ادامه داد: سال گذشته چهار هزار نفر از جامعه معلولان کشور شامل فعالان قرآنی، حافظان، قاریان، مؤذنان و افرادی که در حوزه معارف و مفاهیم قرآن فعالیت میکنند در این جشنواره شرکت کردند.
حسینی با اشاره به اینکه در این جشنواره باشکوه، توانمندی افراد دارای معلولیت متجلی بود، گفت: ماه گذشته مراسم افتتاح دور جدید این جشنواره در سازمان بهزیستی به عنوان سی و ششمین دوره جشنواره زندگی با قرآن برگزار شد.
وی ادامه داد: در این دوره علاوه بر اینکه پیشبینی میکنیم استقبال جامعه معلولان از جشنواره 40 درصد رشد داشته باشد، حوزه سالمندان را نیز به این جشنواره اضافه کردهایم؛ این جشنواره در بیش از 20 بخش برگزار خواهد شد و امیدواریم تا پایان سال مرحله کشوری و مراسم اختتامیه آن را برگزار کنیم.
رئیس سازمان بهزیستی در پاسخ به این سؤال که ارتباط نزدیکتر با مفاهیم قرآن و شرکت در چنین جشنوارههایی، چه کمکی به بهبود روحیه و سبک زندگی معلولان میکند؟ گفت: همیشه گفتهایم که سازمان بهزیستی، سازمان زندگی است و فضایی که باید شکل گیرد، استفاده از ظرفیتهای زندگیساز و زندگیبخش است. یکی از رویکردهای اساسی سازمان بهزیستی توانبخشیهای مبتنی بر مسائل فرهنگی و معنوی است و قاعدتاً اصلیترین رکن این رویکرد، قرآن محسوب میشود که انسانساز و زندگیساز است؛ مفاهیم دینی و قرآنی توانمندسازی را به جامعه هدف ما ارائه میکند.
وی تصریح کرد: سازمان بهزیستی نه صرفاً به عنوان عمل به یک تکلیف، بلکه به عنوان یک فعالیت تخصصی در حوزه توانبخشی و توانمندسازی گروههای هدف بهزیستی از جمله معلولان وارد فضای جشنواره قرآنی میشود.
حسینی در پاسخ به این سؤال که آیا بررسی شده است که معلولان شرکت کننده در برنامههای دینی و قرآنی نسبت به سایر معلولان چه قدر توانستهاند سبک زندگی موفقتری را برای خود فراهم کنند؟ گفت: حال خوب معلولان در این جشنوارهها تجلی عینی دارد و شاید حتی برای بررسی آن نیاز به متخصص هم نداشته باشیم. معلولان علیرغم محدودیتهای ظاهری که دارند در جشنوارهها، توانمندیهای خود را به منصه ظهور میرسانند و حتی از افرادی که مشکل جسمانی مشابه آنها را ندارند، بهتر عمل کرده و شرایط روانی بهتری دارند.
وی با اعلام این خبر که در جشنواره امسال ارزیابی تخصصی در زمینه سلامت روان افراد شرکت کننده خواهیم داشت، گفت: با انجام این ارزیابی توان مقایسه تأثیرات حضور در رویدادهای قرآنی را خواهیم داشت.
رئیس سازمان بهزیستی به حضور معلولان در فعالیتهای قرآنی، هنری، ورزشی، پاراالمپیک و ... اشاره کرد و گفت: افراد دارای معلولیت به حدی خود را توانمند کردهاند که شاید حتی نیازی به سازمانهای دولتی نداشته باشند؛ اما برگزاری جشنوارههای ویژه جامعه معلولانن کشور با دو هدف اصلی تشویق این افراد، که وظیفه یک سازمان دولتی است و الگوسازی برای دیگر افرادی که وارد عرصههای توانمندساز نشدهاند، انجام میشود.
وی تصریح کرد: با حضور در چنین رقابتها و محیطهایی، این امید شکل میگیرد که افراد بتوانند مشکلات خود را به پلکانی برای ترقی تبدیل کنند.
انتهای پیام
