شفافیت و همافزایی؛ رویکرد جدید ستاد راهبری حفظ قرآن
دبیر ستاد راهبری حفظ قرآن با تأکید بر اصل شفافیت، اطلاعرسانی دقیق و مشارکت همه دستگاهها و مجموعههای مردمی از تدوین نقشه راه ملی حفظ قرآن و استقرار ساختار قرارگاهی این ستاد خبر داد و گفت: ستاد حفظ، مجموعهای گسترده از فعالان قرآنی جهادی کشور است و نه یک نهاد محدود اداری.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری تشریح برنامهها و عملکرد ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن، با حضور محمدمهدی بحرالعلوم، دبیر این ستاد، مرتضی خدمتکارآرانی مدیرکل دفتر برنامهریزی، آموزش و توسعه مشارکتهای مرکز عالی قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، میکائیل باقری، مدیرکل قرآن، عترت و نماز وزارت آموزش و پرورش، محمدحسین فدوی، مدیرکل ارتباطات و هماهنگی امور قرآن و عترت وزارت ارشاد، حجتالاسلام حمیدرضا لیمویی، رئیس دارالقرآن بسیج و جمع دیگری از نمایندگان این ستاد امروز یکم دیماه در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.
محمدمهدی بحرالعلوم، دبیر ستاد راهبری حفظ قرآن کریم، در ابتدای این نشست ضمن تبریک میلاد باسعادت حضرت امام محمدباقر (ع) و آیین باستانی شب یلدا اظهار کرد: بنای کار در ستاد بر مدیریت شفاف و اطلاعرسانی دقیق است؛ چراکه اطلاعرسانی شفاف یکی از ارکان اصلی موفقیت در این مسیر است.
بحرالعلوم هدف از برگزاری این نشست را ایجاد فضایی برای ارائه گزارش عملکرد دستگاهها و مجموعههای فعال در حوزه حفظ قرآن و پاسخگویی مستقیم به پرسشهای رسانهها دانست و افزود: ستاد راهبری حفظ قرآن، یک مجموعه محدود چندنفره نیست، بلکه شبکهای گسترده از فعالان قرآنی جهادی کشور، اعم از دستگاههای حاکمیتی و مؤسسات مردمی است که هر یک نقش مؤثری در توسعه فرهنگ حفظ قرآن ایفا میکنند.
دبیر ستاد راهبری حفظ قرآن با اشاره به ابلاغ ساختار جدید این ستاد از مردادماه سال جاری گفت: از هشتم مردادماه، فعالیت رسمی ما در قالب این ساختار آغاز شد و در حال حاضر چهار قرارگاه اصلی پیشبینی شده است؛ قرارگاه فرهنگیان و دانشآموزان به مسئولیت آقای باقری، قرارگاه نیروهای نظامی و انتظامی، قرارگاه فعالیتهای مردمی به مسئولیت آقای لیمویی و قرارگاه دانشگاهیان به مسئولیت دکتر شیراوژن، مدیرکل فرهنگی نهاد نمایندگی ولیفقیه در دانشگاهها در حال انجام است.
وی ادامه داد: سه قرارگاه از این مجموعه مستقر شده و در حال تدوین سازوکارهای اجرایی، فرآیندها و آییننامههای مربوطه هستند. امیدواریم تا پایان سال جاری، این آییننامهها نهایی شود، هر چند فعالیتهای میدانی و تعاملات اجرایی از پیش آغاز شده است.
بحرالعلوم همچنین به استقرار سه کارگروه تخصصی در ستاد راهبری حفظ قرآن اشاره کرد و گفت: کارگروه طرح و برنامه به مدیریت آقای فدوی، کارگروه نظارت و ارزیابی به مسئولیت آقای خدمتکار و کارگروه محتوایی به مسئولیت حجتالاسلام مقنی فعالیت خود را آغاز کردهاند. علاوه بر این، کارگروه رسانه و گفتمانسازی نیز بهزودی راهاندازی خواهد شد.
وی با بیان اینکه ستاد راهبری حفظ قرآن در کنار اجرای برنامههای جاری، نگاه راهبردی به آینده دارد، تصریح کرد: به درخواست رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، طراحی نقشه راه حفظ قرآن کشور در دستور کار قرار گرفته و با بهرهگیری از اساتید دانشگاهی حوزه مدیریت و جامعهشناسی در کنار مدیران قرآنی، جلسات تخصصی متعددی برگزار شده است که امیدواریم خروجی آن طی ماههای آینده ارائه شود.
دبیر ستاد راهبری حفظ قرآن تأکید کرد: در کنار اجرای تکالیف برنامه هفتم توسعه و اقدامات اجرایی، تدوین و طراحی برنامههای کلان آینده را نیز دنبال میکنیم تا دستاوردهای روشنتری برای جامعه قرآنی و رسانهها به همراه داشته باشد. وی سپس از مسئولان قرارگاهها خواست گزارش فعالیتها و برنامههای خود را ارائه دهند.
هدفگذاری تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن تا پایان برنامه
در ادامه این نشست محمدحسین فدوی، مدیرکل ارتباطات و هماهنگی امور قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضمن تبریک حلول ماه مبارک رجب و میلاد باسعادت حضرت امام محمدباقر (ع) گفت: کشور در سال دوم اجرای برنامه هفتم پیشرفت قرار دارد و در فصل فرهنگ و رسانه این برنامه، اهداف کمی مشخصی در قالب ۱۵ سنجه تعریف شده که از این میان، هفت سنجه به حوزه قرآن اختصاص دارد؛ موضوعی که نشاندهنده توجه ویژهبرنامه هفتم به قرآن کریم است.
وی افزود: یکی از مهمترین این اهداف، تربیت ۱۰ میلیون حافظ قرآن است که در اصلاحیه برنامه، بهصورت صریح برای پایان برنامه هفتم هدفگذاری شده است. بر همین اساس، در ستاد راهبری حفظ قرآن، طراحی لازم انجام شد تا مشخص شود، سالانه حدود دو میلیون حافظ قرآن با چه سهمی باید از دستگاههای مختلف مطالبه شود.
فدوی با اشاره به تقسیم کار ملی در این زمینه تصریح کرد: این هدف کمی بین ۱۱ دستگاه اصلی مرتبط با تربیت حافظان قرآن توزیع شده است؛ از جمله آموزش و پرورش، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان بسیج، سازمان اوقاف، حوزههای علمیه، نیروهای مسلح و نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها. با توجه به گستره مخاطبان دانشآموزی، حدود سهچهارم کل این هدف بر عهده آموزشوپرورش قرار گرفته است.
مدیرکل ارتباطات و هماهنگی امور قرآن و عترت وزارت ارشاد با تأکید بر الزامیبودن اجرای برنامه هفتم گفت: این برنامه یک سند بالادستی بسیار مهم است که مقام معظم رهبری بارها بر لزوم اجرای دقیق آن تأکید کردهاند. قوه مقننه نیز با جدیت، تحقق اهداف برنامه را پیگیری میکند و وزرا و حتی رئیسجمهور برای ارائه گزارش عملکرد به مجلس فراخوانده شدهاند؛ بنابر این عبور حداقلی و گزارشمحور از برنامه هفتم پذیرفتنی نیست.
وی در تشریح وضعیت اعتبارات قرآنی اظهار کرد: در قانون بودجه سال ۱۴۰۴، ذیل جدول ۱۲ (بودجه موسوم به یکدرصد)، اعتباری معادل ۹۰۰ میلیارد تومان برای تحقق سنجههای قرآنی پیشبینی شد که از این میزان، تاکنون حدود ۳۰۰ میلیارد تومان تخصیص یافته و ۱۰۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان آن بهطور مشخص برای موضوع حفظ قرآن در نظر گرفته شده است.
فدوی افزود: از این رقم، ۴۰ میلیارد تومان به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۴۰ میلیارد تومان به سازمان تبلیغات اسلامی، ۵ میلیارد تومان به سازمان بسیج، ۱۵ میلیارد تومان به حوزه علمیه آقایان و ۷.۵ میلیارد تومان به حوزه علمیه بانوان اختصاص یافته است. این اعتبار، یک حمایت تقویتی و مکمل است و جایگزین وظیفه اصلی دستگاهها نیست؛ چراکه طبق برنامه هفتم، همه دستگاهها مکلفاند از بودجههای سنواتی خود نیز برای تحقق این اهداف هزینه کنند.
وی تأکید کرد: اعتبارات جدول ۱۲ صرفاً باید در راستای اهداف برنامه هفتم هزینه شود و استفاده از آن برای سایر فعالیتها، حتی اگر قرآنی و مفید باشند، مجاز نیست.
مدیرکل ارتباطات و هماهنگی امور قرآن و عترت وزارت ارشاد با اشاره به بررسیهای کارشناسی کارگروه طرح و برنامه ستاد راهبری حفظ قرآن گفت: با توجه به افزایش هزینهها، تورم و تغییر شرایط موسسات قرآنی مردمی، سرانه واقعی تربیت هر حافظِ هر جزء قرآن مورد محاسبه قرار گرفت. بر اساس این بررسیها، هزینه تربیت هر نفر حافظِ یک جزء در موسسات مردمی حدود دو میلیون و ۹۸۰ هزار تومان و در مراکز دولتی دارای زیرساخت حدود دو میلیون و ۳۵۰ هزار تومان برآورد شده است.
وی ادامه داد: پیشنهاد ما به سازمان برنامه و بودجه برای سال آینده این است که حدود دو میلیون تومان از این سرانه بهعنوان یارانه دولتی پرداخت و مابقی از طریق شهریه، کمکهای مردمی و ظرفیتهای موسسات تأمین شود.
فدوی بیان کرد: برای تحقق صرفاً سنجه حفظ قرآن در سال ۱۴۰۵، حدود سه هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است که امیدواریم با همراهی دولت و مجلس، این رقم در قانون بودجه سال آینده پیشبینی و محقق شود تا اهداف کلان برنامه هفتم در حوزه قرآن کریم بهصورت واقعی و اثربخش تحقق یابد.
بهرهگیری از ظرفیتهای مردمی و فناوری، مسیر جدید تحقق حفظ قرآن در کشور
در ادامه این نشست مرتضی خدمتکار، مدیرکل دفتر برنامهریزی، آموزش و توسعه مشارکتهای مرکز عالی قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با قدردانی از برگزاری این نشست و نقش رسانهها در تقویت جریان عمومی حفظ قرآن اظهار کرد: برگزاری این نشست میتواند با کمک رسانهها، ضریب توجه عمومی به موضوع قرآن و حفظ قرآن را در کشور افزایش دهد و از این حیث جای تقدیر دارد.
وی با تأکید بر نقش کلیدی آموزشوپرورش در تحقق اهداف قرآنی گفت: باور مشترک همه ما این است که اگر در آموزشوپرورش، بهویژه در حوزه قرآن و حفظ قرآن، شتاب ایجاد شود، آثار آن بهسرعت در سایر عرصهها نیز نمایان خواهد شد. از همینرو برای همکاران این حوزه آرزوی موفقیت دارم.
خدمتکار با اشاره به گزارشهای ارائهشده درباره اعتبارات و برنامهریزیهای ملی حفظ قرآن افزود: آنچه امروز در حوزه حفظ قرآن در کشور در حال وقوع است، بهگواه تجربه بیش از بیستساله بنده، کمسابقه و حتی بیسابقه است که بخشی از آن مرهون پیگیریهای مستمر و بخشی دیگر ناشی از توجه ویژه سازمان برنامه و بودجه به تکالیف قرآنی برنامه هفتم پیشرفت است.
وی با اشاره به تکلیف قانونی برنامه هفتم گفت: براساس برنامه هفتم پیشرفت، تربیت دو میلیون حافظ جزء قرآن کریم در سال ۱۴۰۴ بر عهده مجموعه دستگاههای فرهنگی و قرآنی کشور گذاشته شده که عددی قابل توجه و نیازمند اهتمام و تلاش مضاعف است. سهم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از این تکلیف، تربیت صد هزار حافظ جزء قرآن است.
مدیرکل دفتر برنامهریزی مرکز عالی قرآن وزارت ارشاد ادامه داد: از ابتدای سال جاری تمرکز ویژهای بر تحقق این مأموریت داشتهایم. اگرچه از نظر تقویمی در سال دوم برنامه هفتم قرار داریم، اما عملاً سال جاری را میتوان سال آغاز عملیاتی برنامه دانست؛ چراکه در سال گذشته، بهدلیل تغییرات اجرایی و جابهجایی دولت، بسیاری از دستگاهها امکان تمرکز کامل بر مأموریتها را نداشتند.
خدمتکار با تشریح ظرفیتهای مردمی در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: دو بستر بزرگ مردمی برای تحقق این هدف در اختیار داریم؛ نخست بیش از دو هزار موسسه قرآنی مردمنهاد در سراسر کشور و دوم حدود ۲۸ هزار کانون فرهنگی و هنری مساجد. بر همین اساس، تقسیم کار انجام شد و از مجموع صد هزار حافظ جزء، تحقق ۷۰ هزار نفر از طریق موسسات قرآنی مردمی و ۳۰ هزار نفر از طریق کانونهای فرهنگی هنری مساجد پیگیری میشود.
وی افزود: این سهمیهبندی به تفکیک استانها مشخص و ابلاغ شده و ستادهای استانی بهصورت هفتگی در حال پیگیری و رصد روند اجرا هستند. علاوه بر اجرای مستقیم برنامهها، وظیفه مهم ما در حاکمیت، بسترسازی، تسهیلگری و حمایت از مجموعههای مردمی است که الحمدلله در این زمینه نیز گامهای مؤثری برداشته شده است.
خدمتکار با اشاره به آمادگی وزارت ارشاد برای اجرای بستههای حمایتی اظهار کرد: سرانه پیشبینیشده برای سال جاری، یک میلیون تومان بهازای هر حافظ جزء است که امیدواریم با تأمین اعتبارات لازم، این حمایتها تا پایان سال محقق شود.
وی یکی از مهمترین زیرساختهای تحقق این برنامه را سامانه ارزیابی حافظان و آزمون عمومی حفظ قرآن دانست و افزود: در کنار این ظرفیت، بستر جدیدی با حمایت ستاد راهبری حفظ قرآن راهاندازی شده که شامل اپلیکیشن و وبسایت «حافظشو» است. این بستر امکان حضور و مشارکت همزمان مجموعههای دولتی و مردمی را فراهم کرده است.
مدیرکل دفتر برنامهریزی مرکز عالی قرآن وزارت ارشاد تصریح کرد: در حال حاضر، بیش از ۲۰ هزار پایگاه بسیج، ۲۸ هزار کانون فرهنگی هنری مساجد، پنج هزار موسسه قرآنی مردمی، ۶۷۰۰ خانه قرآن شهری و روستایی، حدود دو هزار دانشگاه و سایر مراکز قرآنی کشور بهنام خود در سامانه «حافظشو» فعال هستند. این ظرفیت به ستاد راهبری حفظ قرآن امکان میدهد در پایان سال، تحلیل دقیق جغرافیایی و دستگاهی از وضعیت حفظ قرآن در کشور ارائه کند و بر اساس دادههای واقعی، سیاستگذاری سالهای آینده را انجام دهد.
وی با اشاره به رویکرد محتوایی این سامانه گفت: «حافظشو» بر پایه الگوی بازیمحور طراحی شده تا شناسایی و احراز محفوظات حافظان، همراه با جذابیت و انگیزهسازی انجام شود. در کنار آن، انس بیشتر کاربران با آیات موضوعی و کاربردی قرآن کریم نیز بهعنوان جهتگیری دوم محتوایی این بستر دنبال میشود.
خدمتکار در پایان اظهار کرد: با هماهنگی محتوایی ایجادشده میان «حافظشو»، آموزشوپرورش و سایر برنامههای قرآنی کشور، بستر یک حرکت فراگیر ملی فراهم شده است و انشاءالله اختتامیه این رویداد بزرگ، همزمان با نیمه شعبان و ماه مبارک رمضان در نمایشگاه بینالمللی قرآن کریم و با حضور حافظان قرآن و اصحاب رسانه برگزار خواهد شد.
در ادامه نشست خبری ستاد راهبری حفظ قرآن کریم، حجتالاسلام حمیدرضا لیمویی، رئیس دارالقرآن بسیج با ارائه گزارشی از عملکرد قرارگاه مردمی حفظ قرآن، به تبیین مأموریتها و برنامههای پیشروی این قرارگاه پرداخت.
وی سخنان خود را با تبریک حلول ماه مبارک رجب و میلاد باسعادت امام محمدباقر (ع) آغاز کرد و با اشاره به جایگاه قرارگاه مردمی حفظ قرآن بهعنوان یکی از چهار قرارگاه ستاد راهبری حفظ قرآن، اظهار کرد: این قرارگاه با چهار مأموریت اصلی تعریف شده است که نخستین آن، هماهنگی و همافزاسازی فعالیتهای مردمی در حوزه حفظ قرآن است. در سالهای اخیر، مجموعههای مردمی عملکرد بسیار موفقی در تربیت حافظان قرآن داشتهاند؛ مؤسساتی همچون بیتالاحزان حضرت زهرا (س) که با دهها مرکز شبانهروزی، سالانه صدها حافظ کل قرآن تربیت میکند، جامعهالقرآن، مهد قرآن و دهها مجموعه تخصصی دیگر در سراسر کشور که هر یک نقش مؤثری ایفا کردهاند.
وی افزود: با وجود این ظرفیت ارزشمند، گاهی این مجموعهها از فعالیتها، روشها و تجربیات یکدیگر اطلاع کافی ندارند. نخستین مأموریت قرارگاه مردمی حفظ قرآن، ایجاد همین همافزایی و هماهنگی میان جریانهای مردمی است تا از پراکندگی جلوگیری شود.
توانمندسازی کنشگران عرصه حفظ قرآن
حجتالاسلام لیمویی دومین مأموریت این قرارگاه را توانمندسازی کنشگران عرصه حفظ قرآن عنوان کرد و گفت: این کنشگران شامل مربیان حفظ، اساتید و مدیران مؤسسات قرآنی هستند. آموزش روشهای صحیح حفظ، شیوههای جذب مخاطب و ارتقای مهارتهای مدیریتی از جمله وظایفی است که قرارگاه مردمی در حوزه توانمندسازی دنبال میکند.
وی سومین محور فعالیت را شبکهسازی میان کنشگران مردمی حفظ قرآن دانست و تصریح کرد: در کشور تنها با مؤسسات رسمی مواجه نیستیم؛ جلسات خانگی قرآن، فعالیتهای مسجدی، کانونهای فرهنگی هنری مساجد و پایگاههای بسیج نیز نقش مهمی در تربیت حافظان قرآن دارند. شبکهسازی این ظرفیتها منجر به شکلگیری جبهه مردمی حفظ قرآن میشود که خود، فرآیند فرهنگسازی حفظ قرآن را تسهیل خواهد کرد.
رئیس دارالقرآن بسیج چهارمین مأموریت قرارگاه مردمی حفظ قرآن را حمایت مادی و معنوی از مؤسسات و کنشگران مردمی برشمرد و افزود: این قرارگاه وظیفه دارد مشارکتهای حاکمیتی را به نفع فعالان مردمی حوزه حفظ قرآن جذب و هدایت کند. دستورالعمل این قرارگاه تدوین شده و در مراحل نهایی قرار دارد و انشاءالله بهزودی اجرایی خواهد شد.
توسعه ساختار قرارگاه مردمی در استانها و شهرستانها
وی با اشاره به توسعه ساختار قرارگاه مردمی در استانها و شهرستانها گفت: امتداد این قرارگاه در سطح استانها و شهرستانها نیز پیشبینی شده و در حال شکلگیری است؛ بهگونهای که کنشگران اصلی حفظ قرآن، شامل مربیان، اساتید و مدیران مؤسسات قرآنی در این ساختار نقشآفرین خواهند بود.
لیمویی از برگزاری یک دوره آموزشی و هماندیشی ویژه فعالان اصلی حفظ قرآن خبر داد و گفت: در نظر داریم یک دوره سهروزه در مشهد مقدس برگزار کنیم و فعالان اصلی حفظ قرآن از سراسر کشور را گرد هم آوریم تا طرح جبهه مردمی حفظ قرآن برای سال ۱۴۰۵ نهایی و عملیاتی شود.
وی همچنین به اجرای طرح تشویق مربیان حفظ قرآن اشاره کرد و افزود: این طرح که توسط مجموعه مهد قرآن در حال اجراست، برای نخستینبار در کشور بهصورت ویژه مربیان حفظ قرآن را مورد توجه و تشویق قرار داده است؛ در حالی که پیش از این، عمدتاً مؤسسات دیده میشدند.
رئیس دارالقرآن بسیج در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به اقدامات این مجموعه گفت: تمرکز اصلی دارالقرآن بسیج بر توسعه محور حفظ قرآن در مساجد، پایگاههای بسیج و دارالقرآنهای بسیجی است. در حال حاضر بیش از ۳۰۷ دارالقرآن بسیج در کشور فعال هستند و حمایتها منوط به اجرای طرحهای حفظ قرآن شده است.
وی افزود: در ماههای اخیر، حدود پنج میلیارد تومان از مساجد مجری طرح حفظ قرآن حمایت شده و بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان تجهیزات و امکانات در اختیار دارالقرآنهای بسیجی فعال قرار گرفته است. اولویت ما این است که مدیران دارالقرآنهای بسیج از میان حافظان قرآن انتخاب شوند تا خودِ حافظان، سکاندار توسعه حفظ قرآن در سراسر کشور باشند.
در ادامه این نشست خبری، سیدمحمود چاووشی، مدیر مهد قرآن کشور با ارائه گزارشی از اجرای «طرح تشویق مربیان حفظ قرآن» به تشریح اهداف، روند اجرا و آخرین آمارهای این طرح پرداخت و گفت: همانطور که مستحضرید، اجرای این طرح به مهد قرآن کشور واگذار شده و با هدف ساماندهی مربیان حفظ قرآن در سطح کشور طراحی و اجرا شده است.
مدیر مهد قرآن با تأکید بر نوآورانه بودن این طرح افزود: برای نخستینبار در کشور، مربیان حفظ قرآن بهصورت ویژه مورد حمایت قرار گرفتهاند و در کنار آن، اطلاعات جامع و دقیقی از مربیان این حوزه در حال احصا شدن است تا در ادامه، برنامههای آموزشی، حمایتی و توانمندسازی در ابعاد مختلف برای آنان طراحی و اجرا شود.
چاووشی با اشاره به زمانبندی اجرای طرح تشویق تصریح کرد: این طرح از ابتدای آبانماه آغاز شده و تا ۲۲ بهمنماه ادامه خواهد داشت. در این مدت، سامانهای با عنوان سامانه تشویق طراحی و اطلاعرسانی شد تا مربیان حفظ قرآن نسبت به ثبتنام اقدام کنند.
وی آخرین آمار ثبتنامکنندگان را چنین اعلام کرد: براساس آخرین آمار، تاکنون ۵ هزار و ۲۳۹ مربی حفظ قرآن در سامانه تشویق ثبتنام کردهاند. تعریف ما از مربی حفظ قرآن بسیار فراگیر بوده است؛ بهگونهای که حتی اگر مربی تنها یک شاگرد حافظ قرآن داشته باشد، امکان ثبتنام در سامانه را دارد و هیچ محدودیتی از این حیث وجود ندارد.
مدیر مهد قرآن کشور ادامه داد: مربیان پس از ثبتنام، اسامی حافظان قرآن تحت آموزش خود را نیز در سامانه ثبت میکنند که تاکنون اطلاعات ۲۰ هزار و ۳۲۰ نفر از حافظان قرآن در سامانه درج شده است. سازوکار سامانه به این صورت است که پس از ثبت اطلاعات حافظ توسط مربی، پیامکی برای حافظ قرآن ارسال میشود و حافظ موظف است وارد سامانه شده و اطلاعات خود را تأیید کند؛ این اقدام بهمنظور استحکام فرآیند و اطلاع مستقیم حافظان از روند طرح انجام شده است.
چاووشی با اشاره به آزمونهای پیشبینیشده در این طرح گفت: از دیگر مراحل طرح، شرکت مربیان و حافظان در آزمون حفظ عمومی است. توصیه این است که عزیزانی که ثبتنام کردهاند، شرکت در آزمون و بارگذاری مدارک را به روزهای پایانی موکول نکنند و ترجیحاً در دیماه یا اوایل بهمنماه این فرآیند را تکمیل کنند.
10 استان برتر از نظر تعداد مربیان و حافظان
وی در ادامه به استانهای دارای بیشترین آمار ثبتنام اشاره کرد و افزود: 10 استان برتر از نظر تعداد مربیان و حافظان ثبتنامشده به ترتیب عبارتاند از اصفهان، تهران، یزد، خراسان رضوی، فارس، آذربایجانشرقی، خراسانجنوبی، کرمانشاه، مرکزی و قم.
مدیر مهد قرآن کشور همچنین ترکیب محل فعالیت مربیان ثبتنامشده را تشریح کرد و گفت: حدود ۴۰ درصد از مربیان ثبتنامشده از مؤسسات قرآنی مردمی هستند. نزدیک به ۱۵ درصد در مساجد فعالیت میکنند، ۵۷۸ نفر از خانههای قرآن، حدود ۵۲۰ نفر از مدارس، ۲۵۰ نفر از جلسات خانگی قرآن و مابقی نیز در سایر مجموعههای قرآنی مشغول فعالیت هستند.
چاوشی در پایان با تأکید بر شرایط پذیرش مربیان در سامانه تشویق اظهار کرد: مربیان حفظ قرآن برای حضور در سامانه باید حداقل حافظ سه جزء قرآن کریم باشند و در آزمونهای مربوطه شرکت کنند. امیدواریم با تکمیل هرچه سریعتر این مراحل از سوی مربیان و حافظان، زمینه برای اجرای برنامههای حمایتی و آموزشی بعدی فراهم شود.
رشد ۱۰۲ درصدی قبولشدگان آزمونهای حفظ قرآن در سال ۱۴۰۴
در ادامه این نشست مهدی شکری، معاون آموزش و سنجش سازمان دارالقرآن الکریم با اشاره به مسئولیت این سازمان در حوزه آزمونها و سامانههای حفظ قرآن، توضیحاتی درباره روند ارزیابی، اعطای مدارک و آمارهای مربوط به آزمونهای حفظ تخصصی و عمومی ارائه کرد.
وی با اشاره به جایگاه سازمان دارالقرآن الکریم در حوزه سنجش حافظان قرآن اظهار کرد: سازمان دارالقرآن الکریم طی حدود دو دهه گذشته بهعنوان مرجع رسمی ارزیابی و اعطای مدارک حفظ قرآن فعالیت میکند. این جایگاه بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و سپس شورای توسعه فرهنگ قرآنی تثبیت شده و شورای ارزیابی متشکل از نمایندگان دستگاههای مختلف، سیاستگذاری و نظارت علمی این فرآیند را برعهده دارد. دبیرخانه این آزمونها نیز در سازمان دارالقرآن مستقر است.
معاون آموزش و سنجش سازمان دارالقرآن با اشاره به برگزاری آزمونهای حفظ تخصصی گفت: امسال بیستمین دوره آزمونهای حفظ تخصصی قرآن کریم برگزار شد. این آزمونها در پنج درجه تعریف شدهاند؛ از درجه پنج که معادل حفظ ۱۰ جزء است، تا درجه چهار برای حفظ ۲۰ جزء و درجات سه تا یک برای حفظ کل قرآن کریم که در این میان، درجات دو و یک بهعنوان سطوح ممتاز و استادی شناخته میشوند.
وی در ادامه با ارائه آماری از ۱۹ دوره گذشته این آزمونها افزود: در مجموعِ ۱۹ دوره گذشته، ۱۱۶ هزار و ۳۲۱ نفر در آزمونهای حفظ تخصصی شرکت کردهاند. از این تعداد، ۴۴۵۹ نفر موفق به دریافت مدرک درجه پنج، ۴۸۸۲ نفر درجه چهار، ۷۸۶ نفر درجه سه، ۳۲۰ نفر درجه دو و حدود ۲۰ نفر موفق به اخذ مدرک درجه یک یا همان درجه استادی شدهاند.
شکری با اشاره به آمار شرکتکنندگان در سال جاری گفت: در سال ۱۴۰۴ نیز حدود ۱۲ هزار و ۳۲۰ نفر در آزمونهای حفظ تخصصی شرکت کردهاند که فرآیند استخراج و نهاییسازی آمار قبولی آنها در حال انجام است.
وی درباره سازوکار برگزاری آزمونهای تخصصی توضیح داد: ثبتنام این آزمونها معمولاً در دی و بهمنماه آغاز میشود. مرحله نخست آزمون، آزمون کتبی است که در آن، توانمندی داوطلبان در درک معنا و مفاهیم قرآن کریم سنجیده میشود. پس از کسب حدنصاب لازم، داوطلبان وارد مرحله آزمون شفاهی میشوند که در آن، علاوه بر صحت حفظ، مهارتهای قرائت نیز مورد ارزیابی قرار میگیرد. طی دو سال اخیر، فرآیند آزمون بهگونهای اصلاح شده که داوطلبان در همان سال بتوانند مراحل تکمیلی را طی کنند و دریافت مدرک به سال بعد موکول نشود.
معاون آموزش و سنجش سازمان دارالقرآن سپس به آزمونهای حفظ عمومی پرداخت و گفت: در کنار حفظ تخصصی، طی سه سال گذشته آزمونهای حفظ عمومی قرآن کریم نیز به این مجموعه اضافه شده است. در این بخش، بهجای پنج درجه، ده سطح از حفظ یک جزء تا حفظ کل قرآن تعریف شده و سامانه این آزمون بهگونهای طراحی شده که حافظان در طول سال بتوانند به مراکز مجاز مراجعه و در آزمون شرکت کنند.
وی آمار شرکتکنندگان در آزمونهای حفظ عمومی را چنین اعلام کرد: تا امروز، ۵۷ هزار و ۸۹۹ نفر در آزمونهای حفظ عمومی شرکت کردهاند که از این تعداد، ۴۱ هزار و ۳۲۰ نفر خواهران و ۱۶ هزار و ۵۷۲ نفر برادران هستند. از مجموع شرکتکنندگان، حدود ۳۵ هزار و ۹۷۰ نفر موفق به قبولی و دریافت مدرک شدهاند.
شکری با اشاره به رشد قابل توجه این آزمونها افزود: در سال جاری، میزان ثبتنام در آزمونهای حفظ عمومی نسبت به سال گذشته ۸۹ درصد رشد داشته و نرخ قبولی نیز با رشد ۱۰۲ درصدی مواجه بوده که نشاندهنده استقبال گسترده و اثرگذاری این جریان است.
وی درباره مراکز مجاز برگزاری آزمونها گفت: در حال حاضر، ۲۵۸۸ مرکز مجاز در سراسر کشور برای برگزاری آزمونهای حفظ عمومی فعال هستند. این مراکز شامل مؤسسات قرآنی دارای مجوز از سازمان تبلیغات اسلامی یا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برخی مراکز وابسته به آموزش و پرورش و همچنین مراکزی هستند که با تأیید کمیتههای علمی استانی فعالیت میکنند. البته این تعداد کافی نیست و افزایش مراکز مجاز در دستور کار قرار دارد.
معاون آموزش و سنجش سازمان دارالقرآن در بخش پایانی سخنان خود به برنامههای آینده اشاره کرد و گفت: علاوه بر حفظ ترتیبی و عمومی، از سال گذشته طراحی نظام ارزیابی حفظ موضوعی قرآن کریم نیز در دستور کار قرار گرفته و مراحل کارشناسی آن رو به اتمام است. امیدواریم پس از تصویب، این بخش نیز به زنجیره شناسایی و ارزیابی حافظان قرآن اضافه خواهد شد و در مجموع، چهار شاخه اصلی شامل حفظ ترتیبی عمومی، حفظ ترتیبی تخصصی، حفظ موضوعی عمومی و حفظ موضوعی تخصصی شکل خواهد گرفت.
