تخصصی‌شدن علوم، آفاق کتاب و سنت را بر ما خواهد گشود
مدیر حوزه‌های علمیه تصریح کرد: اگر تخصصی‌شدن علوم را کنار بگذاریم، آفاقی از کتاب و سنت بر ما پوشیده خواهد ماند، لذا حتماً باید شاخه به شاخه جلو برویم، چرا که هم ظرفیت‌ها و منابع ما بی نهایت است.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله علیرضا اعرافی؛ مدیر حوزه‌های علمیه، ۱۵ شهریور در مراسم آغاز سال تحصیلی جدید مجتمع آموزشی و پژوهشی ائمه اطهار(ع) قم که در سالن فقاهت این مجتمع برگزار شد، اظهار کرد: حضرت امیر مومنان(ع) در چهل جای مختلف نهج‌البلاغه شریف راجع به پیامبر اکرم(ص) سخن گفته‌اند و این بیانات حضرت امیر(ع) چهره‌ای از نبی مکرم اسلام(ص) را به خوبی ترسیم می‌کند.
مدیر حوزه‌های علمیه ادامه داد: رسول گرامی اسلام(ص) بهترین عنصر از لحاظ دودمان و فضائل بوده‌اند؛ آن یگانه دوران در بدترین محیط‌ها که دوران جاهلیت و در عصر فترت که همه چیز به سمت گمراهی می‌رفت، ظهور پیدا کردند.
وی افزود: این درخت تنومند نبوت که در پاک‌ترین سرزمین‌ها یعنی مکه مکرمه روئیده بود، برخاست؛ پیامبر خدا(ص) آغازگر یک تمدن جدید بودند، آن حضرت درهای بسته به عالم غیب را به روی بشریت باز کردند و حقایقی را آوردند که در جای دیگر نبود.
عضو شورای عالی حوزه‌های علمیه افزود: پیامبر(ص) به همه ما جان بخشیدند و به همه بشریت نور دادند، این انقلاب بزرگ رسول خدا(ص) بود که بشریت را وارد جهان و آفاق جدید کرد؛ حوزه علمیه امروز میراث‌دار این پیامبر و دودمان پاک است.
آیت‌الله اعرافی ابراز کرد: هویت همه ما حوزویان، امتداد راه رسول خدا(ص) و امام صادق(ع) است؛ این ذات، عنصر اصلی و مقوم وجودی همه ماست؛ حوزه یعنی امتداد نبوت و امامت. این کار منحصر در اینجاست و در جای دیگر نیست. حوزه امتداد این مسیر است و باید در سنت، سیره علمی و عملی این معارف نبوی در ما ظهور و بروز داشته باشد.
بیم و امیدهای تخصصی شدن علوم
مدیر حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به ظرفیت‌های فراوان اسلام و انقلاب اسلامی در اقصی نقاط دنیا، تأکید کرد: امروز به برکت انقلاب اسلامی، همه عالم ظرفیت شنیدن معارف الهی و مذهب شیعه را دارند و عطش فراوان و گوش‌های شنوایی برای شنیدن این معارف وجود دارد.
عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: انقلاب اسلامی ظرفیت‌های خوبی برای روحانیت ایجاد کرده و ما این رسالت را داریم که راه پیامبر گرامی اسلام(ص) و ائمه اطهار(ع) را ادامه دهیم. مجتمع با برکت ائمه اطهار(ع) نیز باید کانون جوشانی باشد که به مسائل نو بپردازد و الحمدلله خوب ورود کرده که جای اکرام و احترام دارد.
آیت‌الله اعرافی در محور بعدی سخنان خود به تبیین بیم و امیدها در تخصصی شدن علوم پرداخت و گفت: بحثی که وجود دارد، این است که محاسن و معایب تخصصی شدن علوم چیست؟ آیا شاخه شاخه شدن رشته‌ها و رفتن به سمت آن، مناسب و مطلوب است یا خیر و این تخصصی شدن علوم چه معایبی دارد؟. باید دانست که تخصصی شدن علوم در زمان امام باقر(ع) و امام صادق(ع) نیز وجود داشته و بزرگانی از اصحاب امام باقر(ع) و امام صادق(ع) به سمت فقه، کلام یا دیگر علوم رفته‌اند.
مدیر حوزه‌های علمیه ابراز کرد: مزایای تخصصی شدن و شاخه شاخه شدن رشته‌ها متعدد است و این امر باعث عمق، ابتکار و کارآمدی بیشتر شده و به رشد و توسعه علوم کمک می‌کند، اما باید به معایب آن نیز توجه کرد؛ معایب و آسیب تخصصی شدن علوم، این است که ممکن است در این ریز شدن، نگاه کلان از دست برود.
وی، گفت: مثلاً در فقه پزشکی ممکن است در ریز شدن، روابطی که بین اعضا هست مغفول واقع شود و در حوزه مناهج نیز دچار آسیب شویم؛ این آسیب‌ها در علوم انسانی نیز سخت‌تر می‌شود چرا که آن نگاه کلان بنیادی و روش‌های پایه‌ای که باید منعکس شود، ممکن است از دست برود؛ این جزءنگری و غفلت از آن مبانی کلی، از آسیب‌هاست که حتماً باید به آن توجه کنیم.
آسیب کنار گذاشتن تخصصی شدن علوم
آیت‌الله اعرافی تصریح کرد: اگر تخصصی‌شدن علوم را کنار بگذاریم، آفاقی از کتب و سنت بر ما پوشیده خواهد ماند، باید توجه داشت مثلاً یک حدیث چه عظمتی می‌تواند داشته باشد. حتماً باید شاخه به شاخه جلو برویم چرا که هم ظرفیت‌ها و منابع ما بی نهایت است و هم پرسش‌ها و نیازهای عصر امروز بی نهایت است اما باید برای آسیب‌های آن نیز برنامه داشته باشیم.
مدیر حوزه‌های علمیه در توصیه‌هایی برای گرفتار نشدن به آسیب‌ها و چالش‌ها در تخصصی شدن علوم، تأکید کرد: نکته اول این است که باید به مناهج اصلی تحقیق در متون اسلامی اهتمام ورزیده شود؛ اصول فقه تنها برای فقه نیست بلکه در این موارد نیز کاربرد فراوانی دارد لذا باید در آن نیز قوی بشویم؛ نکته بعدی این است که در مباحث کلامی و اعتقادی نیز باید استوار باشیم و در آن مناهج نیز قوی شویم.
عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: نکته بعدی این است که اطلاعات پایه را درست و قوی داشته باشیم؛ در عرصه تخصصی‌شدن علم سه مرحله وجود دارد، مرحله اول کارشناسی، مرحله دوم اجتهاد متجزی و مرحله سوم، اجتهاد مطلق است که در همه این سطوح می‌شود برنامه‌ریزی داشت. تقاضای من این است که شما در یک مجتمع عظیم برای هر سه سطح برنامه‌ریزی داشته باشید.
تبیین شخصیت مرحوم آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی
آیت‌الله اعرافی در بخش پایانی سخنان خود به تبیین سیره علمی و عملی مرحوم آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی پرداخت و یادآوری کرد: ایشان دومین نسل از فقهای برآمده از مکتب قم بوده است و البته آن نگاه فراقمی را نیز داشته‌اند و به دیدگاه‌های حوزه علمیه عراق و نجف نیز تسلط کافی داشتند.
وی افزود: عمق و دقت همراه با روان و تسهیل در انتقال مطالب از دیگر ویژگی‌های مرحوم آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی بود. ایشان از جامعیت خاصی برخوردار بودند و با این که یک فقیه بزرگ بودند اما بر منظومه علوم اسلامی نیز تسلط داشتند.
مدیر حوزه‌های علمیه در پایان اظهار کرد: مرحوم آیت‌الله العظمی فاضل لنکرانی، در روحیه جهادی و انقلابی فوق‌العاده بودند؛ رابطه با امام(ره) و تحمل مشقت‌ها و تبعید، از امتیازات ایشان بود. معظم‌له، مرجعی ولایی و بزرگ بودند و مجتمع فقهی ائمه اطهار(ع) از آثار و برکات ایشان است.
یادآور می‌شود، این مراسم بیست و هشتمین سال تحصیلی مجتمع آموزشی و پژوهشی ائمه اطهار(ع) بود که با حضور آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی و جمعی از اساتید و علماء و طلاب برگزار شد و در ادامه این مراسم از 12 نفر از ممتازین علمی مجتمع آموزشی پژوهشی ائمه اطهار (ع) سال تحصیلی 1404-1403 تقدیر شد.
