روایت آماری اسامی در تولید علم فارسی توسط SID

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی مرکز اطلاعات علمی جهاددانشگاهی SID، سوم دی‌ماه، سالروز صدور نخستین شناسنامه ایرانی و آغاز هفته ثبت احوال، تنها یادآور تولد هویت رسمی در ایران نیست؛ بررسی آمار مقالات فارسی نشان می‌دهد برخی نام‌ها در بیش از یک قرن گذشته، پررنگ‌ترین نقش را در تولید دانش و محتوای علمی کشور ایفا کرده‌اند.

سوم دی‌ماه در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران به عنوان «روز ثبت احوال» ثبت شده است. این نام‌گذاری براساس یک رویداد تاریخی مشخص صورت گرفته است: صدور نخستین شناسنامه ایرانی در سال ۱۲۹۷ هجری شمسی. به استناد اسناد سازمان ثبت احوال کشور، در سوم دی‌ماه همان سال، اولین شناسنامه رسمی ایران برای دختری به نام «فاطمه ایرانی» صادر شد؛ اقدامی که آغاز شکل‌گیری نظام نوین ثبت هویت فردی در کشور محسوب می‌شود. براساس همین مناسبت تاریخی، بازه زمانی سوم تا نهم دی‌ماه در تقویم رسمی با عنوان «هفته ثبت احوال» نام‌گذاری شده است؛ هفته‌ای که هدف آن یادآوری اهمیت هویت حقوقی، ثبت وقایع حیاتی و نقش آن در برنامه‌ریزی‌های کلان اجتماعی، فرهنگی و علمی کشور است.

در بخش دیگری از داده‌های مرتبط با هویت و نام‌شناسی، بررسی آماری مقالات فارسی منتشر شده نشان می‌دهد برخی نام‌ها سهم قابل توجهی در میان نویسندگان این آثار داشته‌اند. مطابق نتایج این بررسی، در میان نویسندگان مرد، اسامی محمد، علی، مهدی، حسین، محمدرضا، علیرضا، رضا، سعید، محسن، حسن، احمد، محمود، مسعود، حمید، عباس، مجید، حمیدرضا، محمدعلی، غلامرضا و مصطفی به‌ترتیب بیشترین تعداد مقالات فارسی را به نام خود ثبت کرده‌اند.

همچنین در میان نویسندگان زن، اسامی مریم، فاطمه، زهرا، معصومه، لیلا، زهره، سمیه، الهام، مرضیه، زینب، فریبا، فرزانه، سارا، طاهره، اعظم، محبوبه، نسرین، صدیقه، مهناز و ناهید در صدر فهرست بیشترین انتشار مقالات فارسی قرار دارند.

این داده‌ها نشان می‌دهد نام‌ها، علاوه‌بر کارکرد هویتی، می‌توانند به‌عنوان شاخص‌هایی آماری در مطالعات فرهنگی و علمی مورد استفاده قرار گیرند. روز ثبت احوال، فرصتی برای بازخوانی این پیوند میان تاریخ، هویت فردی و تولید دانش در جامعه ایرانی است.