از اندیشه اصیل تا مقاومت؛ روایت شیخ نعیم قاسم از شخصیت علامه مصباح یزدی

کنگره بین‌المللی «استاد فکر» با هدف بزرگداشت مقام علمی، فکری و انقلابی مرحوم آیت‌الله علامه محمدتقی مصباح یزدی(رضوان‌الله‌تعالی‌علیه)، صبح امروز 9 دی‌ماه با حضور اندیشمندان، علما و شخصیت‌های داخلی و بین‌المللی در مرکز همایش‌های بین‌المللی صدا و سیما برگزار شد. در این کنگره، ضمن تبیین ابعاد شخصیتی و اندیشه‌ای این متفکر برجسته جهان اسلام، پیام‌هایی از سوی چهره‌های شاخص جبهه مقاومت و علمای جهان اسلام قرائت شد. از جمله این پیام‌ها، پیام تصویری شیخ نعیم قاسم بود که در آن، به نقش ممتاز آیت‌الله مصباح یزدی در تثبیت اندیشه اصیل اسلامی، ولایت‌مداری، مبارزه با طاغوت و حمایت از جریان مقاومت اشاره شده است. در ادامه، مشروح پیام را می‌خوانید:

بسم الله الرحمن الرحيم، والحمد لله ربّ العالمين، والصلاة والسلام على أشرف الخلق مولانا وحبيبنا وقائدنا أبي‌القاسم محمّد، وعلى آل بيته الطيبين الطاهرين، وصحبه الأبرار المنتجبين، وعلى جميع الأنبياء والصالحين إلى قيام يوم الدين.

 سلام علیکم و رحمۀ الله و برکاته

امروز گرد هم آمده‌ایم تا پنجمین سالگرد رحلت علامه بزرگ، آیت‌الله شیخ محمدتقی مصباح یزدی (رضوان‌الله‌تعالی‌علیه) را گرامی بداریم. از دست‌اندرکاران برگزاری این همایش سپاسگزارم؛ چرا که آن‌ها فرصتی را برای ما فراهم نموده‌اند تا با اندیشه، رفتار، منش و طرح‌های فکری آیت‌الله مصباح آشنا شده و آن‌چه که ایشان از طریق سال‌ها کار فرهنگی، جهادی، اخلاقی، اجتماعی و سیاسی در جمهوری اسلامی به دنبال تحقق‌بخشیدن به آن بودند را بیشتر بشناسیم، و بتوانیم اثرات این کوشش‌ها را در سطح جهان اسلام لمس کنیم.

در همین راستا بنده مطالب خود در رابطه با حضرت استاد مصباح را طی 4 نکته عرض خواهم کرد:

نخست آن‌که ایشان صاحب اندیشه اصیل بودند. به عقیده ما این اندیشه اصیل معنایی ویژه دارد؛ زیرا در زمانی ظهور و بروز یافت که امام خمینی(قدس سره) پا به میدان نهاد تا یک انقلاب واقعی و دگرگونی بزرگ را در مفاهیم و اندیشه‌ها ایجاد کند و اسلام ناب محمدی را در چارچوب یک حکومت مردم سالار، انقلابی و آماده برای مواجهه با چالش‌های مادی، به ویژه چالش‌هایی که در سطح فکری وجود داشت، به منصۀ ظهور برساند. این حکومت در زمانی شکل گرفت که قدرت‌هایی در شرق و غرب بر جهان حکم‌فرما بودند. در این میان رهبر بزرگوارمان امام خمینی(قدس سره) شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» را سر دادند. این شعار بیانگر همان اندیشه اصیل است. آیت‌الله مصباح یزدی برای تثبیت این اندیشه از طریق مؤسسه «در راه حق» و مؤسسۀ «باقرالعلوم» تلاش‌های فراوانی را مبذول داشتند. همچنین ایشان با انتصاب از سوی امام خامنه‌ای(مد ظله العالی) ریاست مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره) در قم مقدس را بر عهده گرفتند. آیت‌الله مصباح یزدی از تعارض واقعی میان فرهنگ اسلامی و فرهنگ غربی سخن می‌گفت و در عین حال بر ضرورت بهره‌گیری از فناوری جدید تأکید داشت. طبیعتاً این سخن بدان معنا نیست که اندیشه‌هامان را در اندیشه‌های غربی ذوب کنیم یا بکوشیم تا اندیشه‌های غربی را با برخی اندیشه‌های اسلامی ترمیم کنیم؛ بلکه باید اصالت اندیشه روشن و مشخص باشد. این دقیقاً همان نکته‌ای است که امام خامنه‌ای(مد ظله العالی) در دیدار با خانواده مرحوم مصباح یزدی بر آن تأکید نموده و فرمودند: دستاورد بزرگ مرحوم مصباح طرح ولایت است، این از ابتکارات آیت‌الله مصباح است. علاوه بر این، بنیان‌گذاری مرکز پژوهش‌های امام خمینی(رحمة‌الله‌علیه) نیز از ابتکارات ایشان است. کتاب‌هایی که ایشان تألیف کرده‌اند، چه آثار علمی و چه آثار مرتبط با اخلاقیات و معنویات، برای عموم مردم مفید است. بنابراین، اندیشۀ اصیل همان رویکردی است که آیت‌الله مصباح یزدی(قدس سره) آن را تثبیت نمودند. بدون شک، این اندیشه آثاری آشکار در کل جهان اسلام دارد و ما باید از این محصول ماندگار و مؤثر بهره ببریم؛ چرا که این محصول فکری به رشتۀ تحریر در آمده و به صورت عملی آزموده شده است.

نکتۀ دوم این‌که آیت‌الله مصباح یزدی یک سیاست‌مدار انقلابی بود. این ویژگی تنها به زمان انقلاب امام خمینی(قدس سره) و پیروزی آن در سال 1357 اختصاص ندارد؛ چرا که ایشان از سال 1342 به عنوان شاگردی عاشق و پرورش‌یافته توسط امام، رهبر خود را همراهی می‌کرد و به عنوان یک طلبۀ انقلابی فعالیت داشت. هم‌چنین ایشان به همراه گروهی از طلاب، در نشریه سیاسی «بعثت» و «انتقام» قلم می‌زدند و حکومت پهلوی را مورد انتقاد قرار می‌دادند. در طی دو سال، هشت شماره از این مجله منتشر شد. از این رو می‌توان گفت ایشان از همان ابتدا دارای رویکردی روشن بودند. آیت‌الله مصباح به همراه مجموعه‌ای از علما و اساتید حوزه علمیه یک گروه محرمانه یازده‌نفره را برای تقویت مبارزه علیه رژیم شاه تشکیل و تا پیروزی انقلاب اسلامی به فعالیت‌های خود ادامه دادند. ایشان از همان آغاز پیروزی انقلاب، مقابله سیاسی با انحراف و جریان‌های دیگر را آغاز نمودند و همواره بیانگر الگوی سیاسی‌ای بودند که باید در جمهوری اسلامی و جهان حاکم باشد. در واقع ایشان اجراکننده آموزه‌های اسلام ناب بودند.

نکتۀ سوم این‌که ایشان یک ولایت‌مدار ‌فداکار بودند که در ولایت ذوب شده بودند. بنده و گروهی از برادران در آبان 1397 توفیق یافتیم که با آیت‌الله مصباح دیدار کنیم. ایشان در این دیدار -که محتوای آن در یک صورت‌جلسه نگاشته شده است- فرمودند: امروز وظیفه ما این است که نعمت وجود رهبر بزرگوار امام خامنه‌ای(مد ظله العالی) را سپاس گوییم، زیرا ایشان شخصیتی است که تاریخ، کمتر مانند ایشان را به خود دیده است. بنابراین ایشان بر موضوع ولایت و نقش و اهمیت آن بسیار تأکید داشتند؛ به طوری که می‌توان گفت آیت‌الله مصباح در تمام ایران و جهان اسلام به عنوان یک ولایت‌مدار کامل شناخته می‌شوند. بر همین اساس ایشان همواره از اصل ولایت، وجود و نقش رهبر و همچنین وجوب اطاعت از رهبر سخن می‌گفتند؛ زیرا این یک مسئله اساسی برای نهضت امت و نیز آمادگی آن برای استقبال از حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) به شمار می‌رود. سید بزرگوار ما، سیدحسن نصرالله (رضوان الله تعالی علیه)، نیز در پیامی که به همایش بین‌المللی برگزارشده در ایران فرستادند، نگاه مهمی به آیت‌الله مصباح یزدی داشتند. در این پیام آمده است: استاد مصباح، زندگی‌اش را وقف همان اموری نمود که خداوند متعال می‌خواست. بنابراین وجود ایشان کاملاً وقف در راه خدا بود؛ به طوری که کلام خدا را بر‌ می‌افراشت و ذکرش را پیوسته بر زبان جاری می‌ساخت و دیگران را به سوی او هدایت می‌نمود. از آن‌جا که خداوند ثمره تلاش هر که را بخواهد دوچندان می‌کند، به او آن جایگاه عظیم را بخشید. در نتیجه به شخصیتی منحصربه‌فرد و استثنایی در جهان اسلام بدل گشت.

نکتۀ چهارم این‌که جناب استاد مصباح یزدی همیشه بر اولویت مقاومت و مقابله با طاغوت متجسم در آمریکا تأکید داشتند؛ یعنی ایشان توجه به هر دو اولویت را مهم می‌دانستند. هم‌چنین ایشان همواره در کلمات، دیدارها، سخنرانی‌ها و رهنمودهاشان، مسئله فلسطین و ضرورت مقابله با رژیم صهیونیستی را یک اولویت می‌دانستند. علاوه بر این، ایشان مقابله با طاغوت متجسم در آمریکا را -که می‌کوشد تا با اندیشه و سلطه مادی و اقتصادی‌اش بر جهان چیره شود- نیز یک اولویت می‌دانستند. این شخصیت بزرگ در این رابطه می‌فرمایند: لازم است که ما با آن‌ها یک رویارویی واقعی داشته باشیم. ایشان هر بار که در لبنان به دیدار ما می‌آمدند، از ما درباره وضعیت مقاومت، میزان گسترش آن و هم‌چنین سطح توانمندی‌های نیروهای مقاومت می‌پرسیدند. از این رو می‌توان گفت ایشان به این موضوع بسیار اهتمام داشتند.

ما در منطقه شاهد یک طرح بسیار بزرگ به‌نام طوفان الاقصی بودیم که معادلات جدیدی را در مقابله با دشمن صهیونی ایجاد کرد. طوفان الاقصی وحشی‌گری اسرائیل را برجسته نمود؛ به طوری که این رژیم غاصب به شکل گسترده‌ای در جهان منفور شد. هم‌چنین این نبرد بزرگ، ثبات و پایداری نیروهای مقاومت در فلسطین و لبنان را به خوبی نشان داد. ثبات و پایداری‌ای که به برکت پشتیبانی جمهوری اسلامی ایران - و در رأس آن، امام خامنه‌ای(مد ظله العالی)- تبلور یافت. در حقیقت امام خامنه‌ای ادامه‌دهنده خط امام خمینی(قدس سره) در رابطه با مسئلۀ فلسطین‌اند. ایران نیز در مقاومت ۱۲روزۀ خود، امید را در دل مستضعفان سراسر جهان زنده کرد؛ زیرا توانست به گونه‌ای شگفت‌انگیز در برابر این هجوم آمریکایی-صهیونی بایستد و ثابت کند که در میدان فداکاری حاضر بوده و جبروت دشمنان را با دستان خود در هم خواهد شکست. در این‌جا بر خود لازم می‌دانم که به اهمیت نقش حمایت‌گرانه یمن و عراق نیز اشاره کنم. بدون شک، هدف اقدامات تجاوزگرانه‌ای که از سوی اسرائیل در منطقۀ ما جریان دارد، ریشه‌کن‌کردن مقاومت و پایان‌دادن به وجود آن است؛ اما روحیه ایمان و ولایت‌مداری و مقاومت خیره‌کننده مجاهدان، شهدا، جانبازان، اسرا و خانواده‌هاشان، اهداف شوم اسرائیلی‌ها را ناکام گذاشت.

ان‌شاء‌الله این روحیه ادامه خواهد یافت. با وجود فشارهای بسیار زیادی که وجود دارد؛ اما ان شاء‌الله تعالی مقاومت، هم‌چون سدی مستحکم باقی خواهد ماند. این چیزی است که ما آن را تکلیف و باور خود می‌دانیم؛ چرا که خداوند متعال می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اصْبِرُوا وَصَابِرُوا وَرَابِطُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ».

والسلام علیکم ورحمة الله و برکاته