سیاستگذاری در عرصه جنسیت و خانواده با ضعف روبرو است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام و المسلمین حسین بستان، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، شامگاه 26 شهریور ماه در نشست علمی«نقد پیش از چاپ کتاب سیاست‌گذاری خانواده و جنسیت در جمهوری اسلامی ایران» که از سوی پژوهشکده زن و خانواده حوزه خواهران برگزار شد با بیان اینکه بحث جنسیت ذاتا اهمیت دارد و شرایط کشور ما هم بر اهمیت آن افزوده است، گفت: ضعف‌ها و ناکامی در عرصه سیاستگذاری جنسیت و خانواده در سال‌های گذشته هم سبب شده است تا این موضوع با اهمیت بیشتر دنبال شود. این درس در کارشناسی ارشد رشته مطالعات زنان به عنوان درس اختیاری گنجانده شد ولی متن مشخصی نداشت لذا این کتاب تلاشی در این راستا بوده است. 

 

بستان با بیان اینکه در درختواره حوزه علمیه هم این درس گنجانده شد، ادامه داد: تدوین سرفصل و تنظیم مباحث با وجود زیاد بودن مطالب، سبب سختی کار شده بود و از طرفی این دغدغه در طرح نامه وجود داشت که اولویت این است که خیلی وارد ریز مسائل نشویم زیرا گرفتار تطویل خواهیم شد لذا مبانی و مباحث مقدماتی مفید برای دانشجو باید لحاظ شود لذا این دغدغه تا حدودی در کتاب رعایت شده است. 

 

نویسنده این کتاب با اشاره به تقسیم‌بندی سه‌گانه مطالب، گفت: یک بخش به مبانی کلی سیاستگذاری فارغ از سیاستگذاری برای زن و خانواده اختصاص دارد زیرا دانشجویی که اساسا با فضای سیاستگذاری و مفاهیم آن آشنا نیست ابتدا باید با آن آشنا شود؛ بخش بعد هم مباحثی چون نظریات خانواده و مبانی تاثیرگذار در سیاستگذاری خانواده و زن است. اینکه مباحث زن و خانواده از چه مبانی انسان‌شناسی و هستی‌شناسی و ... نشات می‌گیرد. بخش سوم هم وارد مسائلی شدیم گرچه گزینش شده است که متناسب با حجم واحد درسی باشد که حجاب و فرزندآوری و اشتغال و توسعه و... در این بخش قرار دارد. 

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با تاکید بر اشراب نگاه بومی و اسلامی بر این مباحث برای تایید سیاستگذاری هماهنگ با مبانی بومی و اسلامی، اضافه کرد: در مواردی که این کار امکان‌پذیر بوده است چنین اشرابی صورت گرفته است همچنین براساس مبانی و مسائل، نگاه تطبیقی هم شده است. ابتدا دیدگاه‌ها و چالش‌های مختلف توضیح داده شده سپس وارد نگاه اسلامی و بومی در مواجهه با سیاستگذاری شده‌ایم.

در ادامه شهلا باقری به عنوان ناقد جلسه در سخنانی با بیان اینکه کتاب سیاستگذاری خانواده و جنسیت می‌تواند خلا موجود به خصوص در مقطع کارشناسی ارشد را برطرف کند و حاوی نکات ارزشمند برای این مقطع است، گفت: بنده از نگاه جامعه‌شناسانه  و بین‌رشته‌ای نقدی بر این کتاب دارم و مباحث مطرح شده توسط بنده از این زاویه متناسب با نظام جمهوری اسلامی است. کار در عرصه زن و خانواده ذاتا پیچیده است و مسائلی که در کشور هم هست بر آن می‌افزاید.

 

باقری با بیان اینکه سیاستگذاری یک واژه تخصصی در دانش مدیریت است و به نظر بنده بین خط مشی‌گذاری و سیاستگذاری از جانب نویسنده خلط شده است، افزود: ایشان فرایند اخذ تصمیم برای انجام یک برنامه که در آینده باید به آن عمل شود را به سیاستگذاری تعریف کرده‌اند؛ در علم مدیریت و سیاستگذاری به طریق اولی، بین این دو مقوله تفاوت وجود دارد یعنی سیاستگذاری ناظر به برنامه‌ریزی و خط مشی عملیات و اجرا است.

 

این ناقد بیان کرد: سؤال اول این است  که آیا نگاه کتاب بین‌رشته‌ای و وفادار به سیاستگذاری جنسیت بوده است یا خیر؟ این دو با اینکه قرابت زیادی با هم دارند ولی تفاوت زیادی هم با همدیگر دارند که باید لحاظ شود. 

 

باقری اضافه کرد: نکته دیگر اینکه در صفحه 95 که پارادایم‌های اصلی علم اجتماعی ذکر شده است از چهار پارادایم بیان شده است ولی پارادایم‌ها از جمله رئالیسم در این دسته‌بندی مغفول مانده است. نکته دیگر هم نظریات مرتبط با خانواده است که یکسری نظریات حداقلی در حوزه خانواده نام برده شده و نظریات کلانی مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. 

 

این ناقد تصریح کرد: در نظریات حوزه جنسیت این ضعف وجود دارد یعنی باید نظریات جنسیت هم در ذیل نظریات خانواده برده شود  زیرا این نظریات بر هم دیگر اثرگذار هستند. نظریات مرتبط با دگرباشی و ازدواج سفید و ... حتی نظریات مردانگی هم باید مورد بحث قرار بگیرد زیرا جنسیت صرفا متعلق به زنان نیست ولی در این کتاب این مباحث یا مطرح نیست و یا به صورت کمرنگ مطرح شده و نقش جدی آن در سیاستگذاری را شاهد نیستیم.

 

این پژوهشگر زن و خانواده، بیان کرد: در کتاب درسی ارجاع به منابع غیر دست اول جالب نیست و در این اثر این ضعف در ارجاع به منابع وجود دارد. بنابراین در کنار موارد فوق، مشخص نبودن این مسئله که نظر نویسنده توجه به مباحث میان‌رشته‌ای است تا پارادایم جنسیت از نقاط ضعف این اثر است.